Ρηγόπουλος Δημήτριος, Ειδικός Παθολόγος, Email: dr.rigopoulos@gmail.com
Οι πτώσεις των ηλικιωμένων είναι πολύ επικίνδυνες και θα πρέπει να αντιμετωπίζονται προληπτικά, όπως συμβαίνει με το έμφραγμα και το εγκεφαλικό.
Η Αμερικάνικη και η Βρετανική Γηριατρική Εταιρεία (ΑGS,BGS) δημοσίευσαν στις 13 Ιανουαρίου 2011 στο Journal of the American Geriatric Society, οδηγίες για τη πρόληψη των πτώσεων, στους ηλικιωμένους. Οι γιατροί όλων των ειδικοτήτων θα πρέπει να είναι σε θέση να εκτιμούν την δυνατότητα των ηλικιωμένων όσον αφορά στην ισορροπία και την κινητικότητά τους και να παρεμβαίνουν προτείνοντας προγράμματα άσκησης και μειώσεις στη λήψη φαρμάκων.
Πιο αναλυτικά:
- Να προτείνεται πάντα προγράμματα άσκησης που βελτιώνουν την ισορροπία και ενδυναμώνουν το μυϊκό σύστημα.
- Να εντοπίζονται και να διορθώνονται πιθανά προβλήματα στο χώρο που κινούνται καθημερινά οι ηλικιωμένοι και τους εκθέτουν σε κίνδυνο για πτώσεις.
- Θα πρέπει να ελέγχεται η όραση και να χειρουργείται πάντα ο καταρράκτης στους οφθαλμούς.
- Θα πρέπει να ελαττώνεται ή να διακόπτεται η φαρμακευτική αγωγή που επηρεάζει τη εγκεφαλική λειτουργία όπως κάνουν τα υπνωτικά και αντικαταθλιπτικά χάπια.
- Να ελέγχεται η καρδιακή λειτουργία και να προλαμβάνονται καταστάσεις όπως η ορθοστατική υπόταση και οι αρρυθμίες
- Να ελέγχεται η επάρκεια βιταμίνης D στον οργανισμό των ηλικιωμένων και όσοι χρειάζονται να λαμβάνουν καθημερινά.
Παρασκευή 14 Ιανουαρίου 2011
Κυριακή 31 Μαΐου 2009
Η άσκηση προστατεύει την υγεία
Είναι αυτονόητο ότι η άσκηση προστατεύει την υγεία, όμως δεν έχουμε αντιληφθεί πόσο σημαντική είναι αυτή η προστασία, ακόμα και με μικρή ποσότητα άσκησης. Όλοι κάνουμε επιλογές στη ζωή μας και στη συμπεριφορά μας, ώστε να διατηρούμε ένα επιθυμητό επίπεδο υγείας. Προσέχουμε τη διατροφή μας, δεν καπνίζουμε, δεν πίνουμε, παίρνουμε βιταμίνες και αποφεύγουμε ότι μπορεί να βλάψει την υγεία μας. Αυτό όμως που δεν γνωρίζουμε είναι ότι η επιλογή της άσκησης έχει πολύ μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και προστασία για την υγεία μας, από οποιαδήποτε άλλη επιλογή. Ο παχύσαρκος, ο καπνιστής, αυτός που έχει χρόνια προβλήματα υγείας, ή αυτός που έχει ειδικές ανάγκες και δεξιότητες, όλοι μπορούν να κερδίσουν υγεία! Η άσκηση ωφελεί όλους τους ανθρώπους κάθε ηλικίας, κάθε φυλής, κάθε επιπέδου φυσικής κατάστασης. Τα αποτελέσματα της άσκησης είναι ορατά ακόμα και μετά από λίγες ημέρες, καθώς πολλές απειλητικές καταστάσεις για τον οργανισμό, όπως πίεση, χοληστερίνη, κ.α, υποχωρούν. Όταν μιλάμε για άσκηση δεν εννοούμε φυσικά τον πρωταθλητισμό ή οποιοδήποτε εξαντλητικό πρόγραμμα. Άσκηση είναι και το απλό περπάτημα και μόνο αυτό μπορεί να ωφελήσει. Βέβαια όσο περισσότερη άσκηση τόσο μεγαλύτερα τα οφέλη, αρκεί η αύξηση της να είναι προοδευτική και με ασφάλεια.
Πιο αναλυτικά η άσκηση προστατεύει τα παιδιά και τους εφήβους από συμπτώματα κατάθλιψης και αυξάνει την ικανότητα της καρδιάς και των πνευμόνων, βελτιώνει την υγεία των οστών, βελτιώνει τις τιμές της χοληστερίνης και επιτυγχάνει τη μείωση του λίπους.
Στους ενήλικες τα οφέλη της άσκησης είναι πάρα πολλά και κυρίως μειώνει τον κίνδυνο του πρόωρου θανάτου, της στεφανιαίας νόσου, των εγκεφαλικών επεισοδίων, της υψηλής πίεσης, της υπερλιπιδαιμίας, την ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη, μεταβολικού συνδρόμου, καθώς επίσης και της ανάπτυξης καρκίνου του εντέρου, καρκίνου του μαστού, καρκίνου του πνεύμονα, καρκίνου του ενδομητρίου. Ευνόητο είναι ότι προστατεύει από την αύξηση του βάρους, ενώ προστατεύει από πτώσεις και μειώνει τα συμπτώματα του άγχους. Τέλος αυξάνει την πυκνότητα των οστών και βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου.
Πιο αναλυτικά η άσκηση προστατεύει τα παιδιά και τους εφήβους από συμπτώματα κατάθλιψης και αυξάνει την ικανότητα της καρδιάς και των πνευμόνων, βελτιώνει την υγεία των οστών, βελτιώνει τις τιμές της χοληστερίνης και επιτυγχάνει τη μείωση του λίπους.
Στους ενήλικες τα οφέλη της άσκησης είναι πάρα πολλά και κυρίως μειώνει τον κίνδυνο του πρόωρου θανάτου, της στεφανιαίας νόσου, των εγκεφαλικών επεισοδίων, της υψηλής πίεσης, της υπερλιπιδαιμίας, την ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη, μεταβολικού συνδρόμου, καθώς επίσης και της ανάπτυξης καρκίνου του εντέρου, καρκίνου του μαστού, καρκίνου του πνεύμονα, καρκίνου του ενδομητρίου. Ευνόητο είναι ότι προστατεύει από την αύξηση του βάρους, ενώ προστατεύει από πτώσεις και μειώνει τα συμπτώματα του άγχους. Τέλος αυξάνει την πυκνότητα των οστών και βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου.
Τρίτη 3 Ιουνίου 2008
Να αδυνατίσω αναερόβια ή αερόβια;
Του Στρατιωτικού Ιατρού Ειδικού Παθολόγου Ρηγόπουλου Δημήτριου
Μέλος του American College of Sports Medicine
Η ενέργεια που καταναλώνουμε είναι ανάλογη της φυσικής δραστηριότητας που έχουμε. Όταν σταματήσουμε τη δραστηριότητα αυτή τότε ο μεταβολισμός επιστρέφει στα επίπεδα ηρεμίας, αλλά ο χρόνος της επαναφοράς ποικίλει ανάλογα με το είδος της δραστηριότητας, τη διάρκεια και τη φυσική κατάσταση του αθλουμένου.
Μετά από ελαφρύ τρέξιμο σε διάδρομο για 20 με 30 λεπτά, ο μεταβολικός ρυθμός επανέρχεται στο επίπεδο ηρεμίας μετά από 30 εώς 90 λεπτά. Όταν πρόκειται για ποδήλατο μια βόλτα 30 λεπτών διατηρεί αυξημένο το μεταβολισμό γι 60 λεπτά. Ο χρόνος αυτός της επαναφοράς του μεταβολισμού στο επίπεδο ηρεμίας είναι πιο σύντομος στους γυμνασμένους, περίπου 40 λεπτά σε σύγκριση με τους αγύμναστους, που ήταν περίπου 50 λεπτά.
Σε μια άλλη μελέτη φαίνεται ότι η γυμναστική με βάρη διατηρεί αυξημένο τον μεταβολισμό για πολύ περισσότερη διάρκεια, αφού παρουσιάστηκε αυξημένος για περισσότερο από 14 ώρες.
Τα παραπάνω σημαίνουν ότι η αναερόβια άσκηση ενεργοποιεί το μεταβολισμό για πολύ περισσότερη διάρκεια από την αερόβια, δηλαδή ο οργανισμός καίει θερμίδες για πολύ ώρα μετά την άσκηση.
Αυτό καταρρίπτει εν μέρη το μύθο ότι η αερόβια άσκηση είναι καλύτερη για τη λιπόλυση. Ναι μεν, κατά τη διάρκεια της αναερόβιας άσκησης δεν συντελείται λιπόλυση, η ενεργοποίηση όμως του μεταβολισμού για μεγάλο διάστημα δείχνει να έχει μεγαλύτερα οφέλη.
Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι το σωστό αποτέλεσμα μπορεί να επέλθει μόνο με την ισορροπημένη διατροφή, σταθμισμένη για το είδος και τη διάρκεια της άσκησης.
Καλή επιτυχία!
Τρίτη 20 Μαΐου 2008
Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΑΣΚΗΣΗΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ
Του Ρηγόπουλου Δημήτριου Ειδικού Παθολόγου
Είναι γνωστό ότι η άσκηση βελτιώνει την υγεία σε πολλούς τομείς. Αυτή τη άποψη ενισχύει μια τελευταία έρευνα όπου συσχετίζει άμεσα την έλλειψη άσκησης και τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού στις γυναίκες.
Πιο συγκεκριμένα ζητήθηκε από 200 γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση να καταγράψουν τις δραστηριότητές τους και παράλληλα οι ερευνητές κατέγραψαν τα σωματομετρικά τους στοιχεία( βάρος, ύψος, περιφέρεια μέσης), την αρτηριακή πίεση τη χοληστερίνη το σάκχαρο και άλλες βιολογικές παραμέτρους. Επίσης μετρούσαν καθημερινά τα επίπεδα της Οιστραδιόλης στο σάλιο. Η Οιστραδιόλη είναι μια γυναικεία ορμόνη η οποία σχετίζεται άμεσα με την ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού.
Μετά την ολοκλήρωση του κύκλου των γυναικών αυτών διαπιστώθηκε ότι οι γυναίκες που είχαν δηλώσει μικρή δραστηριότητα και άσκηση είχαν περισσότερα κιλά λίπους στο σώμα τους, υψηλότερη αρτηριακή πίεση, υψηλότερο σάκχαρο και χοληστερίνη. Τα παραπάνω μπορεί κάποιος να τα υποψιαζόταν, όμως η έκπληξη ήταν ότι τα επίπεδα της οιστραδιόλης στο σάλιο ήταν κατά μέσο όρο, καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου αυξημένα κατά 20%. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ σημαντικό και καταδεικνύει το ρόλο της άσκησης ως προστατευτικό παράγοντα για την ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού!
Είναι γνωστό ότι η άσκηση βελτιώνει την υγεία σε πολλούς τομείς. Αυτή τη άποψη ενισχύει μια τελευταία έρευνα όπου συσχετίζει άμεσα την έλλειψη άσκησης και τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού στις γυναίκες.
Πιο συγκεκριμένα ζητήθηκε από 200 γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση να καταγράψουν τις δραστηριότητές τους και παράλληλα οι ερευνητές κατέγραψαν τα σωματομετρικά τους στοιχεία( βάρος, ύψος, περιφέρεια μέσης), την αρτηριακή πίεση τη χοληστερίνη το σάκχαρο και άλλες βιολογικές παραμέτρους. Επίσης μετρούσαν καθημερινά τα επίπεδα της Οιστραδιόλης στο σάλιο. Η Οιστραδιόλη είναι μια γυναικεία ορμόνη η οποία σχετίζεται άμεσα με την ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού.
Μετά την ολοκλήρωση του κύκλου των γυναικών αυτών διαπιστώθηκε ότι οι γυναίκες που είχαν δηλώσει μικρή δραστηριότητα και άσκηση είχαν περισσότερα κιλά λίπους στο σώμα τους, υψηλότερη αρτηριακή πίεση, υψηλότερο σάκχαρο και χοληστερίνη. Τα παραπάνω μπορεί κάποιος να τα υποψιαζόταν, όμως η έκπληξη ήταν ότι τα επίπεδα της οιστραδιόλης στο σάλιο ήταν κατά μέσο όρο, καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου αυξημένα κατά 20%. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ σημαντικό και καταδεικνύει το ρόλο της άσκησης ως προστατευτικό παράγοντα για την ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού!
Πέμπτη 24 Απριλίου 2008
Ο Βρογχοσπασμος στους αθλητές είναι απειλή!
Του Στρατιωτικού Ιατρού Ειδικού Παθολόγου Ρηγόπουλου Δημήτριου
Email dr.rigopoulos@hotmail.com
Ιατρείο Λ. KΚηφισίας 30, Αμπελόκηποι, Αθήνα
Τηλ. 2107700211
O βρογχόσπασμος είναι μια κατάσταση κατά την οποία μειώνεται αιφνιδίως η παροχή αέρα στους πνεύμονες, λόγω στένωσης (σπασμό) των αεροφόρων οδών.
Στους αθλητές είναι μια σημαντική παρενέργεια διότι είναι αυτοί που χρειάζονται μεγαλύτερη ποσότητα αέρα κατά τη διάρκεια και μετά την άσκηση.
Αυτό συμβαίνει στο 90% των ανθρώπων που πάσχουν από άσθμα και περίπου το 15-20% του γενικού πληθυσμού, πολύ από τους οποίους δεν το γνωρίζουν. Τα τυπικά συμπτώματα είναι παρατεταμένος βήχας μετά την άσκηση, μειωμένη απόδοση, μυϊκές κράμπες, ναυτία, υπερβολική κόπωση κατά την άσκηση.
Έχουν γίνει πολλές μελέτες σε σχολεία και στο γενικό πληθυσμό, που δείχνουν ότι 15-30% από τους κατά τα άλλα φυσιολογικούς έπασχαν από βρογχόσπασμο. Οι μισοί από αυτούς δήλωσαν ότι δεν γνώριζαν την κατάσταση τους. Το πιο εντυπωσιακό ήταν σε μια μελέτη στους Ολυμπιακούς Αγώνες, όπου βρέθηκαν 17% είχαν βρογχόσπασμο και οι ίδιοι το έμαθαν όταν ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της έρευνας.
Η διάγνωση γίνεται με σπιρομέτρηση πριν και μετά την άσκηση. Όταν δεν είναι δυνατή αυτή η εξέταση μπορεί να χρησιμοποιηθεί διαγνωστικά εισπνεόμενη αγωγή, κατά την άσκηση και αν βελτιωθούν τα συμπτώματα υποδηλώνει την ύπαρξη της νόσου.
Η θεραπεία μπορεί να είναι φαρμακευτική, σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού, αλλά υπάρχουν και μέτρα πρόληψης για την εκδήλωση της νόσου. Προληπτικά θα πρέπει να υπάρχει ένα σταδιακό ζέσταμα του αθλητή που πρέπει να φθάνει μέχρι το 80% του μέγιστου σφυγμού, που μπορεί να επιτύχει. Στη συνέχεια εάν περάσουν τα πρώτα 8 λεπτά της κυρίας άσκησης, τότε θεωρείται ότι δεν θα αναπτυχθεί ο βρογχόσπασμος.
Σημειώνουμε ότι ο βρογχόσπασμος αποτελεί αιτία αιφνιδίου θανάτου και επιβάλλεται να αποκαλύπτεται, για να μπαίνουν τα άτομα σε αγωγή, ώστε να απολαμβάνουν ασφαλή άθληση. Από την κοινή εμπειρία γνωρίζουμε oτι στην Ελλάδα δεν υπάρχει καμία μέριμνα ως προς αυτό το θέμα, για το οποίο θα πρέπει να ευαισθητοποιηθούν, τόσο οι αθλούμενοι, όσο και οι ομοσπονδίες των αθλημάτων.
Email dr.rigopoulos@hotmail.com
Ιατρείο Λ. KΚηφισίας 30, Αμπελόκηποι, Αθήνα
Τηλ. 2107700211
O βρογχόσπασμος είναι μια κατάσταση κατά την οποία μειώνεται αιφνιδίως η παροχή αέρα στους πνεύμονες, λόγω στένωσης (σπασμό) των αεροφόρων οδών.
Στους αθλητές είναι μια σημαντική παρενέργεια διότι είναι αυτοί που χρειάζονται μεγαλύτερη ποσότητα αέρα κατά τη διάρκεια και μετά την άσκηση.
Αυτό συμβαίνει στο 90% των ανθρώπων που πάσχουν από άσθμα και περίπου το 15-20% του γενικού πληθυσμού, πολύ από τους οποίους δεν το γνωρίζουν. Τα τυπικά συμπτώματα είναι παρατεταμένος βήχας μετά την άσκηση, μειωμένη απόδοση, μυϊκές κράμπες, ναυτία, υπερβολική κόπωση κατά την άσκηση.
Έχουν γίνει πολλές μελέτες σε σχολεία και στο γενικό πληθυσμό, που δείχνουν ότι 15-30% από τους κατά τα άλλα φυσιολογικούς έπασχαν από βρογχόσπασμο. Οι μισοί από αυτούς δήλωσαν ότι δεν γνώριζαν την κατάσταση τους. Το πιο εντυπωσιακό ήταν σε μια μελέτη στους Ολυμπιακούς Αγώνες, όπου βρέθηκαν 17% είχαν βρογχόσπασμο και οι ίδιοι το έμαθαν όταν ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της έρευνας.
Η διάγνωση γίνεται με σπιρομέτρηση πριν και μετά την άσκηση. Όταν δεν είναι δυνατή αυτή η εξέταση μπορεί να χρησιμοποιηθεί διαγνωστικά εισπνεόμενη αγωγή, κατά την άσκηση και αν βελτιωθούν τα συμπτώματα υποδηλώνει την ύπαρξη της νόσου.
Η θεραπεία μπορεί να είναι φαρμακευτική, σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού, αλλά υπάρχουν και μέτρα πρόληψης για την εκδήλωση της νόσου. Προληπτικά θα πρέπει να υπάρχει ένα σταδιακό ζέσταμα του αθλητή που πρέπει να φθάνει μέχρι το 80% του μέγιστου σφυγμού, που μπορεί να επιτύχει. Στη συνέχεια εάν περάσουν τα πρώτα 8 λεπτά της κυρίας άσκησης, τότε θεωρείται ότι δεν θα αναπτυχθεί ο βρογχόσπασμος.
Σημειώνουμε ότι ο βρογχόσπασμος αποτελεί αιτία αιφνιδίου θανάτου και επιβάλλεται να αποκαλύπτεται, για να μπαίνουν τα άτομα σε αγωγή, ώστε να απολαμβάνουν ασφαλή άθληση. Από την κοινή εμπειρία γνωρίζουμε oτι στην Ελλάδα δεν υπάρχει καμία μέριμνα ως προς αυτό το θέμα, για το οποίο θα πρέπει να ευαισθητοποιηθούν, τόσο οι αθλούμενοι, όσο και οι ομοσπονδίες των αθλημάτων.
Παρασκευή 18 Απριλίου 2008
ΝΕΥΡΟΓΕΝΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑ. ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ…
Του Στρατιωτικού Ιατρού Ειδικού Παθολόγου Ρηγόπουλου Δημήτριου.
Email. dr.rigopoulos@hotmail.com
Ιατρείο: Λ. Κηφισίας 30, Αμπελόκηποι, Αθήνα.
Τηλ. 2107700211
Οι διαταραχές της σίτισης έχουν ένα ευρύ φάσμα εκδηλώσεων τόσο στη συμπεριφορά, όσο και στο τρόπο με τον οποίο, τα άτομα αυτά τρέφονται. Τις περισσότερες φορές οι καταστάσεις αυτές εξελίσσονται αργά και ύπουλα χωρίς, το περιβάλλον να αντιλαμβάνεται τη διαταραχή, ενώ ακόμα και τα ίδια τα πάσχοντα άτομα δεν αντιλαμβάνονται την κατάστασή τους ως παθολογική. Το αποτέλεσμα είναι η νόσοι αυτές να οργανώνονται και να προσαρμόζονται μέσα σε ένα περίπλοκο δίκτυο δικαιολογιών και στόχων.
Η νευρογενής ανορεξία περιγράφεται ακόμα και σε αρχαία κείμενα και παρουσιάζεται σαν μία αφύσικη εμμονή με την εμφάνιση του σώματος. Η νευρογενής έλλειψη της όρεξης εμφανίζεται ως αγωνιώδεις προσπάθειες για δίαιτα και ατή συνέχεια ως άρνηση να σιτισθεί ο ασθενής αρκετά, ώστε να διατηρήσει το βάρος του. Αυτή η εμμονή εμφανίζεται σε 1 έως 2% του γενικού πληθυσμού όπου πραγματικά ανησυχεί για την πιθανή απόκτηση βάρους με την θέα της τροφής, σε σημείο που στις γυναίκες να εμφανίζεται αμηνόρροια.
Υποχρέωση, λοιπόν του περιβάλλοντος είναι να διακρίνει αρκετά νωρίς τα σημάδια της νευρογενούς ανορεξίας, πριν η ασθένεια αυτή να στρεβλώσει τον μεταβολισμό και τις ορμονικές ισορροπίες του οργανισμού, γιατί τότε η επιστροφή είναι πολύ δύσκολη. Παρακάτω παραθέτω ορισμένα προειδοποιητικά σημάδια:
Αναφορές του ατόμου ότι αισθάνεται παχύ, παρά την φυσιολογική του όψη
Εμφάνιση αμηνόρροιας ή διαταραχές του κύκλου
Συχνότερα σχόλια για το βάρος του και το σχήμα του
Σημαντική μείωση του βάρους του
Έντονη ανησυχία για δίαιτες, υπολογισμό θερμίδων
Ανησυχία για το βάρος του και το σχήμα του, ακόμα και μετά την αισθητή μείωση των κιλών του
Αισθάνεται αβοήθητο στη θέα του φαγητού
Παρουσιάζει σοβαρή πτώση της διάθεσης του
Έχει ενοχές όταν τρώει
Αγωνιώδεις προσπάθειες για έντονη και συνεχή εκγύμναση
Εμφάνιση καχεκτικού σώματος, έως και 85% λιγότερου του αναμενόμενου βάρους του.
Προτίμηση να τρώει απομονωμένο
Παρατηρεί κανείς ότι τα παραπάνω συμπτώματα φαίνονται συνηθισμένα, που πιθανόν όλοι να τα εμφανίζουμε, όμως η ένταση και η διάρκειά τους οδηγούν στην αφύσικη μείωση του βάρους. Πόσο όμως είμαστε ικανοί να διακρίνουμε τα άτομα που θα κυλίσουν σ’ αυτή την ατραπό, γύρω μας;
Email. dr.rigopoulos@hotmail.com
Ιατρείο: Λ. Κηφισίας 30, Αμπελόκηποι, Αθήνα.
Τηλ. 2107700211
Οι διαταραχές της σίτισης έχουν ένα ευρύ φάσμα εκδηλώσεων τόσο στη συμπεριφορά, όσο και στο τρόπο με τον οποίο, τα άτομα αυτά τρέφονται. Τις περισσότερες φορές οι καταστάσεις αυτές εξελίσσονται αργά και ύπουλα χωρίς, το περιβάλλον να αντιλαμβάνεται τη διαταραχή, ενώ ακόμα και τα ίδια τα πάσχοντα άτομα δεν αντιλαμβάνονται την κατάστασή τους ως παθολογική. Το αποτέλεσμα είναι η νόσοι αυτές να οργανώνονται και να προσαρμόζονται μέσα σε ένα περίπλοκο δίκτυο δικαιολογιών και στόχων.
Η νευρογενής ανορεξία περιγράφεται ακόμα και σε αρχαία κείμενα και παρουσιάζεται σαν μία αφύσικη εμμονή με την εμφάνιση του σώματος. Η νευρογενής έλλειψη της όρεξης εμφανίζεται ως αγωνιώδεις προσπάθειες για δίαιτα και ατή συνέχεια ως άρνηση να σιτισθεί ο ασθενής αρκετά, ώστε να διατηρήσει το βάρος του. Αυτή η εμμονή εμφανίζεται σε 1 έως 2% του γενικού πληθυσμού όπου πραγματικά ανησυχεί για την πιθανή απόκτηση βάρους με την θέα της τροφής, σε σημείο που στις γυναίκες να εμφανίζεται αμηνόρροια.
Υποχρέωση, λοιπόν του περιβάλλοντος είναι να διακρίνει αρκετά νωρίς τα σημάδια της νευρογενούς ανορεξίας, πριν η ασθένεια αυτή να στρεβλώσει τον μεταβολισμό και τις ορμονικές ισορροπίες του οργανισμού, γιατί τότε η επιστροφή είναι πολύ δύσκολη. Παρακάτω παραθέτω ορισμένα προειδοποιητικά σημάδια:
Αναφορές του ατόμου ότι αισθάνεται παχύ, παρά την φυσιολογική του όψη
Εμφάνιση αμηνόρροιας ή διαταραχές του κύκλου
Συχνότερα σχόλια για το βάρος του και το σχήμα του
Σημαντική μείωση του βάρους του
Έντονη ανησυχία για δίαιτες, υπολογισμό θερμίδων
Ανησυχία για το βάρος του και το σχήμα του, ακόμα και μετά την αισθητή μείωση των κιλών του
Αισθάνεται αβοήθητο στη θέα του φαγητού
Παρουσιάζει σοβαρή πτώση της διάθεσης του
Έχει ενοχές όταν τρώει
Αγωνιώδεις προσπάθειες για έντονη και συνεχή εκγύμναση
Εμφάνιση καχεκτικού σώματος, έως και 85% λιγότερου του αναμενόμενου βάρους του.
Προτίμηση να τρώει απομονωμένο
Παρατηρεί κανείς ότι τα παραπάνω συμπτώματα φαίνονται συνηθισμένα, που πιθανόν όλοι να τα εμφανίζουμε, όμως η ένταση και η διάρκειά τους οδηγούν στην αφύσικη μείωση του βάρους. Πόσο όμως είμαστε ικανοί να διακρίνουμε τα άτομα που θα κυλίσουν σ’ αυτή την ατραπό, γύρω μας;
Παρασκευή 11 Απριλίου 2008
Μπορούμε να προβλεψουμε το έμφραγμα!
Του Στρατιωτικού Ιατρού Ειδικού Παθολόγου
Ρηγόπουλου Δημήτριου
Ιατρείο: Λ. Κηφισίας 30, Αμπελόκηποι, Αθήνα
Τηλ. 210 7700211
Τα τελευταία νέα από τη γονιδιακή ιατρική αναφέρουν ότι μια ομάδα γονιδίων που σχετίζονται με τη χοληστερίνη, μπορούν να αυξάνουν το κίνδυνο εμφάνισης καρδιακού εμφράγματος, εγκεφαλικού, ή αιφνίδιου καρδιακού θανάτου.
Σήμερα υπάρχει πλέον η δυνατότητα να καταγράψουμε την ύπαρξη ή όχι αυτών των γονιδίων σε κάθε άνθρωπο και να διαπιστώσουμε, τελικά, ποιοι απ’ αυτούς επιβάλλεται πιο στενή παρακολούθηση και επιθετικότερη φαρμακευτική αγωγή, για την ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου.
Επίσης η ύπαρξη των γονιδίων μας βοηθά να αποφασίσουμε πότε κάποιος πρέπει να αρχίσει να παίρνει στατίνες, για τη μείωση της χοληστερόλης. Είναι άλλωστε έντονη ή αγωνία και η απορία νέων ατόμων, με υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, για το αν πρέπει και πότε να πάρουν φαρμακευτική αγωγή.
Σε μια μελέτη που δημοσιευθηκε στις 20 Μαρτίου στο New England Journal of Medicine, διαπιστώθηκε η ισχυρή συσχέτηση των γονιδίων αυτών με το λιπιδαιμικό προφίλ και τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Πιο συγκεκριμένα μελετήθηκαν 5414 Σουηδοί ενήλικες ως προς την ύπαρξη των επιβαρυντικών γονιδίων και καταγράφηκαν τα επίπεδα της καλής HDL και της κακής χοληστερόλης LDL. Οι συμμετέχοντες βαθμολογήθηκαν από 0 εώς 18 σύμφωνα με το βαθμό της γονιδιακής επιβάρυνσης.
Τα αποτελέσματα έδειξαν, ότι, αυτοί που είχαν υψυλή score στη γονιδιακή επιβάρυνση είχαν υψηλότερα επίπεδα κακής χοληστερίνης LDL και χαμηλότερα επίπεδα καλής χοληστερίνης HDL. Το πιο σημαντικό, όμως, εύρημα ήταν ότι όσοι είχαν score γονιδιακής επιβάρυνσης μεγαλύτερο του 11, είχαν 63% υψηλότερο κίνδυνο για έμφραγμα, από αυτούς που είχαν χαμηλότερη του 9 γονιδιακή επιβάρυνση.
Αυτές οι πληροφορίες φέρνουν επανάσταση στη πρόληψη και μας δίνουν το δικαίωμα να καταστρώσουμε ένα πλάνο παρακολούθησης και θεραπαίας εξατομικευμένο για κάθε άτομο. Το πλεονέκτημα αυτό θα αυξάνεται όσο θα ανακαλύπτονται και νέα γονίδια στο μέλλον, που αφορούν τον κίνδυνο του εμφράγματος, ελπίζοντας ότι θα εξαλειφθεί μια ακόμα απειλή για τον άνθρωπο.
Στην Ελλάδα υπάρχει ήδη αυτή η δυνατότητα, να καταγραφούν τα επιβαρυντικά γονίδια της καρδιάς, δεν έχει πάρει όμως έγκριση από τα ασφαλιστικά ταμεία, όχι μόνο για το κόστος της εξέτασης, το οποίο είναι λογικό, αλλά και γιατί θα αυξήσει την πρόωρη συνταγογράφηση στατινών σε νέα άτομα. Αυτή βεβαίως είναι μια κοντόφθαλμη πολιτική, διοτι οι επιπλοκές των καρδιαγγειακών προβλημάτων στοιχίζουν σαφώς περισσότερο από την πρόληψή τους.
Ρηγόπουλου Δημήτριου
Ιατρείο: Λ. Κηφισίας 30, Αμπελόκηποι, Αθήνα
Τηλ. 210 7700211
Τα τελευταία νέα από τη γονιδιακή ιατρική αναφέρουν ότι μια ομάδα γονιδίων που σχετίζονται με τη χοληστερίνη, μπορούν να αυξάνουν το κίνδυνο εμφάνισης καρδιακού εμφράγματος, εγκεφαλικού, ή αιφνίδιου καρδιακού θανάτου.
Σήμερα υπάρχει πλέον η δυνατότητα να καταγράψουμε την ύπαρξη ή όχι αυτών των γονιδίων σε κάθε άνθρωπο και να διαπιστώσουμε, τελικά, ποιοι απ’ αυτούς επιβάλλεται πιο στενή παρακολούθηση και επιθετικότερη φαρμακευτική αγωγή, για την ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου.
Επίσης η ύπαρξη των γονιδίων μας βοηθά να αποφασίσουμε πότε κάποιος πρέπει να αρχίσει να παίρνει στατίνες, για τη μείωση της χοληστερόλης. Είναι άλλωστε έντονη ή αγωνία και η απορία νέων ατόμων, με υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, για το αν πρέπει και πότε να πάρουν φαρμακευτική αγωγή.
Σε μια μελέτη που δημοσιευθηκε στις 20 Μαρτίου στο New England Journal of Medicine, διαπιστώθηκε η ισχυρή συσχέτηση των γονιδίων αυτών με το λιπιδαιμικό προφίλ και τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Πιο συγκεκριμένα μελετήθηκαν 5414 Σουηδοί ενήλικες ως προς την ύπαρξη των επιβαρυντικών γονιδίων και καταγράφηκαν τα επίπεδα της καλής HDL και της κακής χοληστερόλης LDL. Οι συμμετέχοντες βαθμολογήθηκαν από 0 εώς 18 σύμφωνα με το βαθμό της γονιδιακής επιβάρυνσης.
Τα αποτελέσματα έδειξαν, ότι, αυτοί που είχαν υψυλή score στη γονιδιακή επιβάρυνση είχαν υψηλότερα επίπεδα κακής χοληστερίνης LDL και χαμηλότερα επίπεδα καλής χοληστερίνης HDL. Το πιο σημαντικό, όμως, εύρημα ήταν ότι όσοι είχαν score γονιδιακής επιβάρυνσης μεγαλύτερο του 11, είχαν 63% υψηλότερο κίνδυνο για έμφραγμα, από αυτούς που είχαν χαμηλότερη του 9 γονιδιακή επιβάρυνση.
Αυτές οι πληροφορίες φέρνουν επανάσταση στη πρόληψη και μας δίνουν το δικαίωμα να καταστρώσουμε ένα πλάνο παρακολούθησης και θεραπαίας εξατομικευμένο για κάθε άτομο. Το πλεονέκτημα αυτό θα αυξάνεται όσο θα ανακαλύπτονται και νέα γονίδια στο μέλλον, που αφορούν τον κίνδυνο του εμφράγματος, ελπίζοντας ότι θα εξαλειφθεί μια ακόμα απειλή για τον άνθρωπο.
Στην Ελλάδα υπάρχει ήδη αυτή η δυνατότητα, να καταγραφούν τα επιβαρυντικά γονίδια της καρδιάς, δεν έχει πάρει όμως έγκριση από τα ασφαλιστικά ταμεία, όχι μόνο για το κόστος της εξέτασης, το οποίο είναι λογικό, αλλά και γιατί θα αυξήσει την πρόωρη συνταγογράφηση στατινών σε νέα άτομα. Αυτή βεβαίως είναι μια κοντόφθαλμη πολιτική, διοτι οι επιπλοκές των καρδιαγγειακών προβλημάτων στοιχίζουν σαφώς περισσότερο από την πρόληψή τους.
Σάββατο 5 Απριλίου 2008
Είναι το παιδί μου παχύσαρκο;
Η παχυσαρκία, δηλαδή η υπερβολική συσσώρευση λίπος στο σώμα αποτελεί τη κύρια αιτία θνητότητας και θνησιμότητας και η εμφάνισή της στα νεα άτομα συνεχώς αυξάνει. Υπολογίζεται ότι το 28% των παιδιών και των εφήβων στις ΗΠΑ είναι παχύσαρκα. Τα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την παιδική παχυσαρκία παρουσιάζονται στη συνέχεια:
Υπέρταση υπερχοληστερολαιμία, υπερτριγλυκεριδσιμία,αυξημένα επίπεδα LDL και VLDL, χαμηλά επίπεδα HDL
Υπερινσουλιναιμία/ ινσουλινοαντοχή, μη ινσουλινοεξαρτώμενος σακχαρώδης διαβήτης, πρώιμη ήβη και εμμηναρχή, χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, σύνδρομο Cushing, υποθυρεοειδισμός
Χολοκυστίτιδα, στεατοηπατίτιδα, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, κοιλιακός πόνος, χολολιθίαση
Σύνδρομο Pickwick, αποφρακτική άπνοια του ύπνου, πρωτογενής υποαερισμός των κυψελίδων
Επιφυσιολήσθηση της κεφαλής του μηριαίου οστού, νόσος Blount, οστεοαρθρίτιδα
Συχνοί πονοκέφαλοι
Κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απόρριψη από τους συνομηλίκους
Εκτιμάται ότι το 25% και το 75% των παχύσαρκων παιδιών και εφήβων θα καταλήξουν να είναι παχύσαρκοι ενήλικες. Η μελέτη Αύξησης του Harvard αποκάλυψε ότι οι παράγοντες θνησιμότητας που σχετίζονται με τη παχυσαρκία, που έχει την έναρξή στην εφηβεία είναι σοβαρότεροι από τους κινδύνους υγείας που σχετίζονται με την παχυσαρκία των ενηλίκων.
Αιτιολογία
Οι ενδοκρινικές και γενετικές παθήσεις ευθύνονται μόνο για ένα μικρό ποσοστό της παιδικής παχυσαρκίας. Ο ρόλος της κληρονομικότητας είναι σημαντικός, με αύξηση του κινδύνου εμφάνισης παχυσαρκίας σε παιδιά των οποίων οι γονείς είναι παχύσαρκοι, πιθανόν λόγο γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Για τα παιδιά της ηλικίας κάτω των 10 ετών, η παχυσαρκία των γονέων υπερδιπλασιάζει τον κίνδυνο να γίνει το παιδί παχύσαρκος ενήλικας. Περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως η πρόσληψη τροφής και η σωματική δραστηριότητα, συμβάλλουν επίσης στη παρουσία παχυσαρκίας.
Μέτρηση και αξιολόγηση
Η αξιολόγηση ενός υπέρβαρου παιδιού περιλαμβάνει εξονυχιστική κλινική εξέταση, ανασκόπηση των συνεχόμενων σημείων ανάπτυξης, λήψη διατροφικού ιστορικού και συζήτηση σχετικά με τη συχνότητα κατανάλωσης τροφών και διατροφικών συνηθειών της οικογένειας, εκτίμηση της ψυχοκοινονικής κατάστασης και εκτίμηση της σωματικής δραστηριότητας.
Καθώς η άμεση μέτρηση του λιπώδους ιστού είναι μη πρακτική και ακριβή, συνήθως εφαρμόζονται έμμεσες μέθοδοι εκτίμησης. Ο δείκτης μάζας σώματος (ΒΜΙ), ο υπολογισμός του ποσοστού του ιδανικού βάρους και οι μετρήσεις των δερματικών πτυχών, αποτελούν τις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες έμμεσες μεθόδους εκτίμησης.
Ο δείκτης μάζας σώματος υπολογίζεται από τη διαίρεση του σωματικού βάρους σε κιλά, δια του τετραγώνου του ύψους σε μέτρα. Αποτελεί κλινικά σημαντική μέτρηση του σωματικού λίπους, καθώς λαμβάνει υπ όψιν του ως ένα βαθμό το ύψος, επιτρέποντας συγκρίσεις το βαθμό παχυσαρκίας στις διάφορες ηλικιακές ομάδες. Παρόλα αυτά δεν λαμβάνει υπ όψη του τη μυική μάζα ή το στάδιο της εφηβείας. Παρά τις ορισμένες ατέλειες ο ΒΜΙ αποτελεί τη μέθοδο προτίμησης για την εκτίμηση της παχυσαρκίας στην κλινική πράξη και έρευνα. Τιμές αναφοράς του ΒΜΙ έχουν καθοριστεί για τις ηλικίες από 6 ετών εώς 75 ετών. Η 95η εκατοστιαία θέση έχει προταθεί ως ορισμός της παχυσαρκίας (Πίνακας 2), ενώ παιδιά με ΒΜΙ > την 85η εκατοστιαία θέση για την ηλικία τους, θεωρούνται ότι «κινδυνεύουν» να αναπτύξουν παχυσαρκία.
Πίνακας 2. η 95η εκατοστιαία θέση ΒΜΙ στα αγόρια.
ηλικία ΒΜΙ
5 18.1
6 18.9
7 19.9
8 21.4
9 23.0
10 24.5
11 25.6
12 26.4
13 27.0
14 27.6
15 28.5
16 29.6
17 30.0
η 95η εκατοστιαία θέση ΒΜΙ στα κορίτσια
Ηλικία ΒΜΙ
5 18.1
6 18.9
7 20.0
8 21.2
9 22.6
10 24.1
11 25.6
12 27.0
13 28.1
14 28.8
15 29.1
16 29.4
17 30.8
Τα παχύσαρκα παιδιά εμφανίζουν βασικό μεταβολισμό ίσο μεγαλύτερο των μη παχύσαρκων συνομηλίκων τους, λόγω κυρίως της αυξημένης μυϊκής μάζας η οποία απαιτείται για στήριξη του πλεονάζοντος βάρους. Λόγω της ποικιλομορφίας στο χρόνο και στο μέγεθος του έντονου ρυθμού αύξησης κατά την εφηβεία, οι συστάσεις για την ενεργειακή πρόσληψη πιθανόν να υπερβάλλουν, καθώς η συνολική θερμιδική κατανάλωση των μικρότερων παιδιών βρέθηκε σε μια μελέτη να είναι κατά 25% χαμηλότερη από τη προτεινόμενη πρόσληψη. Η εξασφάλιση ενός λεπτομερούς διατροφικού ιστορικού παρέχει πληροφορίες για την πραγματική πρόσληψη του παιδιού, αν και τα παιδιά όπως και οι ενήλικες υποκρύπτουν την πρόσληψή τους, έως και κατά 40%.
Πινακας 3
ηληκία Μέση ενεργειακή πρόσληψη/kg βάρους σώματος
0.0-0.5 108
0.5-1.0 98
1-3 102
4-6 90 1800
7-10 70
11-14 55
15-18 45
Για πολλά παχύσαρκα παιδιά προεφηβικής ηλικίας, ένας λογικός στόχος είναι η σταθεροποίηση του βάρους, ενώ εξακολουθεί να επιτυγχάνεται η γραμμική ανάπτυξη. Όταν είναι επιθυμητή η απώλεια βάρους, ένας λογικός στόχος είναι το ½ ή το 1 κιλό την εβδομάδα. Η ελάττωση της πρόσληψης 200 έως και 500 θερμίδες την ημέρα μπορεί να οδηγήσει στην επίτευξη σταδιακής μείωσης του σωματικού βάρους σε μικρότερα παιδιά, ενώ σε μεγαλύτερα παιδιά και έφηβους, η απαιτούμενη ελάττωση της θερμιδικής πρόσληψης μπορεί να είναι 500 έως 1000 θερμίδες την ημέρα. Αυτό συχνά μεταφράζεται ως ελάττωσης της συνηθισμένης πρόσληψης της τάξης του 30-40%.
Θεραπεία
Ο στόχος της θεραπείας της παχυσαρκίας είναι η ελάττωση του σωματικού βάρους και η διατήρηση ενός χαμηλότερου σωματικού βάρους για ελαχιστοποίηση των παραγόντων κινδύνου της υγείας και για βελτίωση της ποιότητας ζωής. Η θεραπεία θα πρέπει να είναι πολυπαραγοντική και να περιλαμβάνει εκπαιδεύσει στη διατροφή, την άσκηση και ην τροποποίηση της συμπεριφοράς.
Η διατροφική εκπαίδευση θα πρέπει να εστιάζεται στη σωστή επιλογή των τροφών και να περιλαμβάνει την εξασφάλιση επαρκούς πρόσληψης πρωτεΐνης, λίπους (<30% τω συνολικών θερμίδων, με έμφαση στα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα) και αρκετών υδατανθράκων για παροχή ενέργειας και διαφύλαξη της πρωτεΐνης για την αύξηση και αντικατάσταση των ιστών. Διάφορες περίεργες δίαιτες θα πρέπει να αποφεύγονται γιατί συνήθως δεν είναι διατροφικά ισορροπημένες.
Έμφαση θα πρέπει να δίνεται στη σωματική δραστηριότητα, η οποία θα πρέπει να είναι συστηματική, ευχάριστη και προσαρμοσμένη στο τρόπο ζωής του παιδιού. Η άσκηση βοηθά στην απώλεια του λίπους και ταυτόχρονα στη γραμμικά ανάπτυξη του σώματος.
Η τροποποίηση της συμπεριφοράς περιλαμβάνει τον αυτοέλεγχο, την παρέμβαση και συμμετοχή της οικογενείας, την γνωστική αναδιάρθρωση και ενθάρρυνση.
Δυστυχώς η πρόγνωση για το παχύσαρκο παιδί δεν είναι καλή. Μόνο το 10εως το30% των παιδιών αυτών διατηρεί το βάρος που έχει χάσει μετά από προσπάθεια απώλειας βάρους.
Πηγή: εγχειρίδιο παιδικής διατροφής Hendricks, Duggan,Walker, εκδόσεις Παρισιάνος.
Η Ελλάδα έχει τα σκήπτρα στην κατανάλωση θερμίδων και τα πιο παχύσαρκα παιδιά σε όλη την Ευρώπη. Kατέχει την τρίτη θέση στην παγκόσμια κατάταξη της παχυσαρκίας μετά από τη Νότια Αφρική και το Κουβέιτ. Σε 20 χρόνια θα χαθούν περισσότερα παιδιά από την κακή διατροφή παρά από τα ναρκωτικά ή το AIDS, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Καταναλωτών (ΙΝΚΑ), το οποίο έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια μία εκστρατεία ενημέρωσης για να επιστήσει την προσοχή στους κινδύνους που ελλοχεύει η αισθητή αύξηση της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας στη χώρα μας.
Ειδικότερα, το ποσοστό αύξησης της παχυσαρκίας, σε παιδιά ηλικίας 6-11 ετών, φθάνει το 54% και το 40% σε εφήβους ηλικίας 12-17 ετών. Είναι πράγματι θλιβερό, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής, να έχει εκλείψει η φυσική δραστηριότητα στα νεαρά άτομα, η οποία μάλιστα έχει αντικατασταθεί από τη μανιώδη τηλεθέαση, που συνοδεύεται από μηχανιστική κατανάλωση περιττών, ποσοτικά και ποιοτικά τροφίμων.
Η Παχυσαρκία είναι ένα πολύ σοβαρό νόσημα, μία ασθένεια του 20ου και 21ου αιώνα, που χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση. Εξετάζεται μάλιστα από τους ειδικούς ως ένα νόσημα πολυπαραγοντικό που οφείλεται στη γενετική προδιάθεση αλλά και τις συνήθειες διατροφής και ζωής. Και αν δεν μπορούμε να καθορίσουμε το DNA μας, μπορούμε σίγουρα να ελέγξουμε το τί τρώμε για να μην γνωρίσουμε ποτέ την παχυσαρκία αλλά και για να λάμπουμε από υγεία.
Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει επιδημιολογική μελέτη για την παχυσαρκία στην Ελλάδα, οπότε δεν έχουμε επίσημα στατιστικά στοιχεία για την εμφάνισή της στον ελληνικό πληθυσμό, από περιορισμένης έκτασης μελέτες και εργασίες που έχουν γίνει σε τοπικό επίπεδο, προκύπτει ότι η παγκόσμια αυτή επιδημία έχει πλήξει και τη χώρα μας σε μεγάλο βαθμό.
Υπέρταση υπερχοληστερολαιμία, υπερτριγλυκεριδσιμία,αυξημένα επίπεδα LDL και VLDL, χαμηλά επίπεδα HDL
Υπερινσουλιναιμία/ ινσουλινοαντοχή, μη ινσουλινοεξαρτώμενος σακχαρώδης διαβήτης, πρώιμη ήβη και εμμηναρχή, χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, σύνδρομο Cushing, υποθυρεοειδισμός
Χολοκυστίτιδα, στεατοηπατίτιδα, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, κοιλιακός πόνος, χολολιθίαση
Σύνδρομο Pickwick, αποφρακτική άπνοια του ύπνου, πρωτογενής υποαερισμός των κυψελίδων
Επιφυσιολήσθηση της κεφαλής του μηριαίου οστού, νόσος Blount, οστεοαρθρίτιδα
Συχνοί πονοκέφαλοι
Κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απόρριψη από τους συνομηλίκους
Εκτιμάται ότι το 25% και το 75% των παχύσαρκων παιδιών και εφήβων θα καταλήξουν να είναι παχύσαρκοι ενήλικες. Η μελέτη Αύξησης του Harvard αποκάλυψε ότι οι παράγοντες θνησιμότητας που σχετίζονται με τη παχυσαρκία, που έχει την έναρξή στην εφηβεία είναι σοβαρότεροι από τους κινδύνους υγείας που σχετίζονται με την παχυσαρκία των ενηλίκων.
Αιτιολογία
Οι ενδοκρινικές και γενετικές παθήσεις ευθύνονται μόνο για ένα μικρό ποσοστό της παιδικής παχυσαρκίας. Ο ρόλος της κληρονομικότητας είναι σημαντικός, με αύξηση του κινδύνου εμφάνισης παχυσαρκίας σε παιδιά των οποίων οι γονείς είναι παχύσαρκοι, πιθανόν λόγο γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Για τα παιδιά της ηλικίας κάτω των 10 ετών, η παχυσαρκία των γονέων υπερδιπλασιάζει τον κίνδυνο να γίνει το παιδί παχύσαρκος ενήλικας. Περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως η πρόσληψη τροφής και η σωματική δραστηριότητα, συμβάλλουν επίσης στη παρουσία παχυσαρκίας.
Μέτρηση και αξιολόγηση
Η αξιολόγηση ενός υπέρβαρου παιδιού περιλαμβάνει εξονυχιστική κλινική εξέταση, ανασκόπηση των συνεχόμενων σημείων ανάπτυξης, λήψη διατροφικού ιστορικού και συζήτηση σχετικά με τη συχνότητα κατανάλωσης τροφών και διατροφικών συνηθειών της οικογένειας, εκτίμηση της ψυχοκοινονικής κατάστασης και εκτίμηση της σωματικής δραστηριότητας.
Καθώς η άμεση μέτρηση του λιπώδους ιστού είναι μη πρακτική και ακριβή, συνήθως εφαρμόζονται έμμεσες μέθοδοι εκτίμησης. Ο δείκτης μάζας σώματος (ΒΜΙ), ο υπολογισμός του ποσοστού του ιδανικού βάρους και οι μετρήσεις των δερματικών πτυχών, αποτελούν τις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες έμμεσες μεθόδους εκτίμησης.
Ο δείκτης μάζας σώματος υπολογίζεται από τη διαίρεση του σωματικού βάρους σε κιλά, δια του τετραγώνου του ύψους σε μέτρα. Αποτελεί κλινικά σημαντική μέτρηση του σωματικού λίπους, καθώς λαμβάνει υπ όψιν του ως ένα βαθμό το ύψος, επιτρέποντας συγκρίσεις το βαθμό παχυσαρκίας στις διάφορες ηλικιακές ομάδες. Παρόλα αυτά δεν λαμβάνει υπ όψη του τη μυική μάζα ή το στάδιο της εφηβείας. Παρά τις ορισμένες ατέλειες ο ΒΜΙ αποτελεί τη μέθοδο προτίμησης για την εκτίμηση της παχυσαρκίας στην κλινική πράξη και έρευνα. Τιμές αναφοράς του ΒΜΙ έχουν καθοριστεί για τις ηλικίες από 6 ετών εώς 75 ετών. Η 95η εκατοστιαία θέση έχει προταθεί ως ορισμός της παχυσαρκίας (Πίνακας 2), ενώ παιδιά με ΒΜΙ > την 85η εκατοστιαία θέση για την ηλικία τους, θεωρούνται ότι «κινδυνεύουν» να αναπτύξουν παχυσαρκία.
Πίνακας 2. η 95η εκατοστιαία θέση ΒΜΙ στα αγόρια.
ηλικία ΒΜΙ
5 18.1
6 18.9
7 19.9
8 21.4
9 23.0
10 24.5
11 25.6
12 26.4
13 27.0
14 27.6
15 28.5
16 29.6
17 30.0
η 95η εκατοστιαία θέση ΒΜΙ στα κορίτσια
Ηλικία ΒΜΙ
5 18.1
6 18.9
7 20.0
8 21.2
9 22.6
10 24.1
11 25.6
12 27.0
13 28.1
14 28.8
15 29.1
16 29.4
17 30.8
Τα παχύσαρκα παιδιά εμφανίζουν βασικό μεταβολισμό ίσο μεγαλύτερο των μη παχύσαρκων συνομηλίκων τους, λόγω κυρίως της αυξημένης μυϊκής μάζας η οποία απαιτείται για στήριξη του πλεονάζοντος βάρους. Λόγω της ποικιλομορφίας στο χρόνο και στο μέγεθος του έντονου ρυθμού αύξησης κατά την εφηβεία, οι συστάσεις για την ενεργειακή πρόσληψη πιθανόν να υπερβάλλουν, καθώς η συνολική θερμιδική κατανάλωση των μικρότερων παιδιών βρέθηκε σε μια μελέτη να είναι κατά 25% χαμηλότερη από τη προτεινόμενη πρόσληψη. Η εξασφάλιση ενός λεπτομερούς διατροφικού ιστορικού παρέχει πληροφορίες για την πραγματική πρόσληψη του παιδιού, αν και τα παιδιά όπως και οι ενήλικες υποκρύπτουν την πρόσληψή τους, έως και κατά 40%.
Πινακας 3
ηληκία Μέση ενεργειακή πρόσληψη/kg βάρους σώματος
0.0-0.5 108
0.5-1.0 98
1-3 102
4-6 90 1800
7-10 70
11-14 55
15-18 45
Για πολλά παχύσαρκα παιδιά προεφηβικής ηλικίας, ένας λογικός στόχος είναι η σταθεροποίηση του βάρους, ενώ εξακολουθεί να επιτυγχάνεται η γραμμική ανάπτυξη. Όταν είναι επιθυμητή η απώλεια βάρους, ένας λογικός στόχος είναι το ½ ή το 1 κιλό την εβδομάδα. Η ελάττωση της πρόσληψης 200 έως και 500 θερμίδες την ημέρα μπορεί να οδηγήσει στην επίτευξη σταδιακής μείωσης του σωματικού βάρους σε μικρότερα παιδιά, ενώ σε μεγαλύτερα παιδιά και έφηβους, η απαιτούμενη ελάττωση της θερμιδικής πρόσληψης μπορεί να είναι 500 έως 1000 θερμίδες την ημέρα. Αυτό συχνά μεταφράζεται ως ελάττωσης της συνηθισμένης πρόσληψης της τάξης του 30-40%.
Θεραπεία
Ο στόχος της θεραπείας της παχυσαρκίας είναι η ελάττωση του σωματικού βάρους και η διατήρηση ενός χαμηλότερου σωματικού βάρους για ελαχιστοποίηση των παραγόντων κινδύνου της υγείας και για βελτίωση της ποιότητας ζωής. Η θεραπεία θα πρέπει να είναι πολυπαραγοντική και να περιλαμβάνει εκπαιδεύσει στη διατροφή, την άσκηση και ην τροποποίηση της συμπεριφοράς.
Η διατροφική εκπαίδευση θα πρέπει να εστιάζεται στη σωστή επιλογή των τροφών και να περιλαμβάνει την εξασφάλιση επαρκούς πρόσληψης πρωτεΐνης, λίπους (<30% τω συνολικών θερμίδων, με έμφαση στα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα) και αρκετών υδατανθράκων για παροχή ενέργειας και διαφύλαξη της πρωτεΐνης για την αύξηση και αντικατάσταση των ιστών. Διάφορες περίεργες δίαιτες θα πρέπει να αποφεύγονται γιατί συνήθως δεν είναι διατροφικά ισορροπημένες.
Έμφαση θα πρέπει να δίνεται στη σωματική δραστηριότητα, η οποία θα πρέπει να είναι συστηματική, ευχάριστη και προσαρμοσμένη στο τρόπο ζωής του παιδιού. Η άσκηση βοηθά στην απώλεια του λίπους και ταυτόχρονα στη γραμμικά ανάπτυξη του σώματος.
Η τροποποίηση της συμπεριφοράς περιλαμβάνει τον αυτοέλεγχο, την παρέμβαση και συμμετοχή της οικογενείας, την γνωστική αναδιάρθρωση και ενθάρρυνση.
Δυστυχώς η πρόγνωση για το παχύσαρκο παιδί δεν είναι καλή. Μόνο το 10εως το30% των παιδιών αυτών διατηρεί το βάρος που έχει χάσει μετά από προσπάθεια απώλειας βάρους.
Πηγή: εγχειρίδιο παιδικής διατροφής Hendricks, Duggan,Walker, εκδόσεις Παρισιάνος.
Η Ελλάδα έχει τα σκήπτρα στην κατανάλωση θερμίδων και τα πιο παχύσαρκα παιδιά σε όλη την Ευρώπη. Kατέχει την τρίτη θέση στην παγκόσμια κατάταξη της παχυσαρκίας μετά από τη Νότια Αφρική και το Κουβέιτ. Σε 20 χρόνια θα χαθούν περισσότερα παιδιά από την κακή διατροφή παρά από τα ναρκωτικά ή το AIDS, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Καταναλωτών (ΙΝΚΑ), το οποίο έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια μία εκστρατεία ενημέρωσης για να επιστήσει την προσοχή στους κινδύνους που ελλοχεύει η αισθητή αύξηση της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας στη χώρα μας.
Ειδικότερα, το ποσοστό αύξησης της παχυσαρκίας, σε παιδιά ηλικίας 6-11 ετών, φθάνει το 54% και το 40% σε εφήβους ηλικίας 12-17 ετών. Είναι πράγματι θλιβερό, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής, να έχει εκλείψει η φυσική δραστηριότητα στα νεαρά άτομα, η οποία μάλιστα έχει αντικατασταθεί από τη μανιώδη τηλεθέαση, που συνοδεύεται από μηχανιστική κατανάλωση περιττών, ποσοτικά και ποιοτικά τροφίμων.
Η Παχυσαρκία είναι ένα πολύ σοβαρό νόσημα, μία ασθένεια του 20ου και 21ου αιώνα, που χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση. Εξετάζεται μάλιστα από τους ειδικούς ως ένα νόσημα πολυπαραγοντικό που οφείλεται στη γενετική προδιάθεση αλλά και τις συνήθειες διατροφής και ζωής. Και αν δεν μπορούμε να καθορίσουμε το DNA μας, μπορούμε σίγουρα να ελέγξουμε το τί τρώμε για να μην γνωρίσουμε ποτέ την παχυσαρκία αλλά και για να λάμπουμε από υγεία.
Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει επιδημιολογική μελέτη για την παχυσαρκία στην Ελλάδα, οπότε δεν έχουμε επίσημα στατιστικά στοιχεία για την εμφάνισή της στον ελληνικό πληθυσμό, από περιορισμένης έκτασης μελέτες και εργασίες που έχουν γίνει σε τοπικό επίπεδο, προκύπτει ότι η παγκόσμια αυτή επιδημία έχει πλήξει και τη χώρα μας σε μεγάλο βαθμό.
Κυριακή 30 Μαρτίου 2008
Η αυτοκτονία πρoλαμβάνεται!
Του Στρατιωτικού Ιατρού Ειδικού Παθολόγου Δρ. Ρηγόπουλου Δημήτριου
E mail: dr.rigopoulos@hotmail.gr
Ιατρείο Λ. Κηφισίας 30, Αμπελόκηποι
Τηλ. 2107700211
Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν την άνοιξη σαν την εποχή της αισιοδοξίας και της ελπίδας, ο μεγαλύτερος αριθμός αυτοκτονιών στις ΗΠΑ συμβαίνουν κάθε χρόνο τον Απρίλιο και το Μάιο.
Δεν έχει γίνει γνωστό ακόμα, ποιος είναι ο λόγος που την άνοιξη υπάρχει αυτή η έκρηξη αυτοκτονιών, αλλά γνωρίζουμε ότι οι αυτοκτονίες είναι οι 11η αιτία θανάτου σε όλες τις ηλικίες και κάθε 16 λεπτά ένας άνθρωπος αυτοκτονεί ή διαφορετικά 11 άνθρωποι στους 100.000!
Πιο αναλυτικά η αυτοκτονία είναι η δεύτερη αιτία θανάτου σε ηλικίες μεταξύ των 25 και 34 ετών ενώ είναι η Τρίτη αιτία θανάτου για τις ηλικίες μεταξύ των 15 και 24 ετών. Επιπλέον οι άνδρες αυτοκτονούν τέσσερις φορές πιο συχνά από τις γυναίκες, με τους ηλικιωμένους άνω των 75 ετών να έχουν μεγαλύτερη συχνότητα αυτοκτονιών. Οι γυναίκες αν και τελικά αφαιρούν την ζωή τους σε μικρότερο ποσοστό, επιχειρούν , ωστόσο να αυτοκτονήσουν δύο και τρεις φορές περισσότερο από τους άνδρες.
Για κάθε επιτυχημένη αυτοκτονία προηγούνται 25 αποτυχημένες, πολλές από τις οποίες αφήνουν και σωματικά μόνιμα προβλήματα, που χρειάζονται ιατρική βοήθεια. Το εκπληκτικό είναι ότι πάνω από 90% των αυτοκτονιών, μπορούν να προληφθούν και να θεραπευτούν , αφού πρόκειται για διαταραχές του συναισθήματος και άλλες ψυχιατρικές διαταραχές, οι οποίες με κατάλληλη ψυχοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή έχουν ευνοϊκή κατάληξη.
Το τελευταίο στοιχείο γεννά την υποχρέωση και αποκαλύπτει την ανάγκη να δημιουργηθεί ένα ευρύ φάσμα ενημέρωσης του κοινού για τα σημάδια που δίνει κάποιος που πρόκειται να αυτοκτονήσει.
Σε μια ελάχιστη προσπάθεια ενημέρωσης παραθέτουμε τα συμπτώματα που οι ψυχίατροι θεωρούν ότι μπορεί να συμπεριλαμβάνονται σε μια προ –αυτοκτονική κατάσταση:
· Να είναι κάποιος καταθλιπτικός
· Να αισθάνεται ανάξιος, να μην έχει ελπίδα ή να μην έχει κάποιο σκοπό στη ζωή του ή ενδιαφέρον να κάνει κάτι
· Να ασχολείται με θέματα θανάτου ή βίας και να αναφέρει ότι θέλει να πεθάνει
· Να ψάχνει πρόσβαση σε φάρμακα, όπλα, αλλά αντικείμενα που μπορούν να προκαλέσουν το κακό.
· Μεγάλες διακυμάνσεις στη διάθεση, από μέρες μεγάλης χαράς σε μέρες καταθλιπτικές.
· Να έχει μεγάλο θυμό ή να αποζητά εκδίκηση για κάτι.
· Να παρουσιάζει αλλαγές στις διατροφικές και ενδυματολογικές συνήθειες, στον ύπνο του ή στη προσωπικότητά του.
· Να έχει δραστηριότητες που βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή του ή να παίρνει παράνομα φάρμακα.
· Να παρουσιάζει ξαφνική ύφεση στα περίεργη συμπεριφορά που πιθανόν να είχε.(είναι σημάδι ότι το άτομο έχει πάρει πλέον την απόφασή του να αυτοκτονήσει.
· Να υπάρχει σημαντική κρίση στη ζωή του όπως μια αναπηρία , μια διάγνωση ανίατης ασθένειας, σοβαρά προβλήματα στο σχολείο, στη δουλειά, μια απόλυση ένας χωρισμός ή μια απώλεια αγαπημένου προσώπου.
· Να προσφέρει τα δικαιώματα ή την περιουσία του σε άλλους , να επισκέπτεται φίλους και γνωστούς χωρίς ιδιαίτερο λόγο, να εκπληρώνει μια ευχή, η να γράφει ένα σημείωμα αυτοκτονίας.
Ένα κάποιο άτομο απειλεί ή επιχειρεί να αυτοκτονήσει, πρέπει να το πάρουμε στα σοβαρά, να παραμείνουμε ήρεμοι και να ακολουθήσουμε τις παρακάτω συμβουλές:
· Δεν αφήνουμε το άτομο ποτέ μόνο και απομακρύνουμε τα αιχμηρά αντικείμενα, τα φάρμακα και οτιδήποτε άλλο μπορεί να τον βλάψει.
· Δεν χειριζόμαστε ποτέ την κατάσταση μόνοι μας. Ζητάμε άμεση βοήθεια από γιατρούς και φίλους.
· Ενώ περιμένουμε για βοήθεια ακούμε προσεκτικά το πρόσωπο κοιτώντας τον στα μάτια και κρατώντας του τα χέρια, για να αισθανθεί οικειότητα και ασφάλεια.
· Το ρωτάμε για ποια μέθοδο έχει επιλέξει και εάν έχει οργανώσει κάποιο σχέδιο.
· Πείθουμε το πρόσωπο να δεχτεί βοήθεια.
· Εάν το άτομο δεν υποχωρεί στην προσπάθεια του, καλούμε επειγόντως τις πρώτες βοήθειες.
E mail: dr.rigopoulos@hotmail.gr
Ιατρείο Λ. Κηφισίας 30, Αμπελόκηποι
Τηλ. 2107700211
Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν την άνοιξη σαν την εποχή της αισιοδοξίας και της ελπίδας, ο μεγαλύτερος αριθμός αυτοκτονιών στις ΗΠΑ συμβαίνουν κάθε χρόνο τον Απρίλιο και το Μάιο.
Δεν έχει γίνει γνωστό ακόμα, ποιος είναι ο λόγος που την άνοιξη υπάρχει αυτή η έκρηξη αυτοκτονιών, αλλά γνωρίζουμε ότι οι αυτοκτονίες είναι οι 11η αιτία θανάτου σε όλες τις ηλικίες και κάθε 16 λεπτά ένας άνθρωπος αυτοκτονεί ή διαφορετικά 11 άνθρωποι στους 100.000!
Πιο αναλυτικά η αυτοκτονία είναι η δεύτερη αιτία θανάτου σε ηλικίες μεταξύ των 25 και 34 ετών ενώ είναι η Τρίτη αιτία θανάτου για τις ηλικίες μεταξύ των 15 και 24 ετών. Επιπλέον οι άνδρες αυτοκτονούν τέσσερις φορές πιο συχνά από τις γυναίκες, με τους ηλικιωμένους άνω των 75 ετών να έχουν μεγαλύτερη συχνότητα αυτοκτονιών. Οι γυναίκες αν και τελικά αφαιρούν την ζωή τους σε μικρότερο ποσοστό, επιχειρούν , ωστόσο να αυτοκτονήσουν δύο και τρεις φορές περισσότερο από τους άνδρες.
Για κάθε επιτυχημένη αυτοκτονία προηγούνται 25 αποτυχημένες, πολλές από τις οποίες αφήνουν και σωματικά μόνιμα προβλήματα, που χρειάζονται ιατρική βοήθεια. Το εκπληκτικό είναι ότι πάνω από 90% των αυτοκτονιών, μπορούν να προληφθούν και να θεραπευτούν , αφού πρόκειται για διαταραχές του συναισθήματος και άλλες ψυχιατρικές διαταραχές, οι οποίες με κατάλληλη ψυχοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή έχουν ευνοϊκή κατάληξη.
Το τελευταίο στοιχείο γεννά την υποχρέωση και αποκαλύπτει την ανάγκη να δημιουργηθεί ένα ευρύ φάσμα ενημέρωσης του κοινού για τα σημάδια που δίνει κάποιος που πρόκειται να αυτοκτονήσει.
Σε μια ελάχιστη προσπάθεια ενημέρωσης παραθέτουμε τα συμπτώματα που οι ψυχίατροι θεωρούν ότι μπορεί να συμπεριλαμβάνονται σε μια προ –αυτοκτονική κατάσταση:
· Να είναι κάποιος καταθλιπτικός
· Να αισθάνεται ανάξιος, να μην έχει ελπίδα ή να μην έχει κάποιο σκοπό στη ζωή του ή ενδιαφέρον να κάνει κάτι
· Να ασχολείται με θέματα θανάτου ή βίας και να αναφέρει ότι θέλει να πεθάνει
· Να ψάχνει πρόσβαση σε φάρμακα, όπλα, αλλά αντικείμενα που μπορούν να προκαλέσουν το κακό.
· Μεγάλες διακυμάνσεις στη διάθεση, από μέρες μεγάλης χαράς σε μέρες καταθλιπτικές.
· Να έχει μεγάλο θυμό ή να αποζητά εκδίκηση για κάτι.
· Να παρουσιάζει αλλαγές στις διατροφικές και ενδυματολογικές συνήθειες, στον ύπνο του ή στη προσωπικότητά του.
· Να έχει δραστηριότητες που βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή του ή να παίρνει παράνομα φάρμακα.
· Να παρουσιάζει ξαφνική ύφεση στα περίεργη συμπεριφορά που πιθανόν να είχε.(είναι σημάδι ότι το άτομο έχει πάρει πλέον την απόφασή του να αυτοκτονήσει.
· Να υπάρχει σημαντική κρίση στη ζωή του όπως μια αναπηρία , μια διάγνωση ανίατης ασθένειας, σοβαρά προβλήματα στο σχολείο, στη δουλειά, μια απόλυση ένας χωρισμός ή μια απώλεια αγαπημένου προσώπου.
· Να προσφέρει τα δικαιώματα ή την περιουσία του σε άλλους , να επισκέπτεται φίλους και γνωστούς χωρίς ιδιαίτερο λόγο, να εκπληρώνει μια ευχή, η να γράφει ένα σημείωμα αυτοκτονίας.
Ένα κάποιο άτομο απειλεί ή επιχειρεί να αυτοκτονήσει, πρέπει να το πάρουμε στα σοβαρά, να παραμείνουμε ήρεμοι και να ακολουθήσουμε τις παρακάτω συμβουλές:
· Δεν αφήνουμε το άτομο ποτέ μόνο και απομακρύνουμε τα αιχμηρά αντικείμενα, τα φάρμακα και οτιδήποτε άλλο μπορεί να τον βλάψει.
· Δεν χειριζόμαστε ποτέ την κατάσταση μόνοι μας. Ζητάμε άμεση βοήθεια από γιατρούς και φίλους.
· Ενώ περιμένουμε για βοήθεια ακούμε προσεκτικά το πρόσωπο κοιτώντας τον στα μάτια και κρατώντας του τα χέρια, για να αισθανθεί οικειότητα και ασφάλεια.
· Το ρωτάμε για ποια μέθοδο έχει επιλέξει και εάν έχει οργανώσει κάποιο σχέδιο.
· Πείθουμε το πρόσωπο να δεχτεί βοήθεια.
· Εάν το άτομο δεν υποχωρεί στην προσπάθεια του, καλούμε επειγόντως τις πρώτες βοήθειες.
Σάββατο 29 Μαρτίου 2008
Προληπτικός ιατρικός έλεγχος για αθλητές
Του Στρατιωτικού Ιατρού Ειδικού Παθολόγου Δρ. Ρηγόπουλου Δημήτριου
E mail: dr.rigopoulos@hotmail.gr
Ιατρείο Λ. Κηφισίας 30, Αμπελόκηποι
Τηλ. 2107700211
Ο αιφνίδιος θάνατος σε αθλούμενους είναι ένα τραγικό συμβάν το οποίο συμβαίνει σε όλο τον κόσμο, λόγω ποικίλων αδιάγνωστων προβλημάτων υγείας. Η συχνότητα των θανάτων αυτών δείχνει να αυξάνει τόσο διότι προάγεται ο μαζικός αθλητισμός, όσο και γιατί οι συμπεριφορά και οι μέθοδοι που ακολουθούν οι αθλούμενοι εμπεριέχουν κινδύνους.
Το ποσοστό των θανάτων σε αθλούμενους καταδεικνύει, επίσης και τη σοβαρότητα- υπευθυνότητα, με την οποία η πολιτεία περιβάλλει το μαζικό και επαγγελματικό αθλητισμό και αυτό διότι ακολουθώντας προγράμματα προληπτικών ελέγχων, με ιατρικές εξετάσεις σε αθλούμενους είναι δυνατόν να προλάβουν την πλειονότητα των θανατηφόρων περιστατικών. Ο πληθυσμός, όμως, που αθλείται είναι στη πραγματικότητα τεράστιος και μεταβαλλόμενος έτσι ώστε να καθιστά ¨ασύμφορο¨ οποιοδήποτε προληπτικό έλεγχο του. Συνεπώς το βάρος πέφτει στη προσωπική πρωτοβουλία κάθε αθλούμενου, να τελέσει ιατρικές εξετάσεις οι οποίες θα είναι ικανές να του αποκαλύψουν ένα πιθανό πρόβλημα.
ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΤΟΥ ΑΙΦΝΙΔΙΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ
Οι πιο συνηθισμένες αιτίες αιφνιδίου θανάτου είναι καρδιαγγειακές ανωμαλίες. Οι περισσότεροι θάνατοι στις ΗΠΑ σε αθλητές <35 ετών οφείλονται σε διάφορες εκ γενετής καρδιαγγειακές ανωμαλίες. Μεταξύ αυτών η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια είναι η πιο σημαντική αιτία, προκαλώντας το 1/3 των θανάτων. Ακολουθεί η συγγενείς ανωμαλίες της στεφανιαίας αρτηρίας, ιδιαίτερα της έκτοπης εκφυσής της. Στις ΗΠΑ οι παραπάνω ανωμαλίες προκαλούν θανάτους κυρίως σε αθλητές του μπάσκετ και του ποδοσφαίρου, αθλήματα που απαιτούν μεγάλη ένταση φυσικής δραστηριότητας.
Αθλητές σε μεγαλύτερη ηλικία, μεταξύ 35 και 40 ετών παρουσιάζουν διαφορετικά ενδιαφέροντα, και είναι κυρίως θιασώτες των ατομικών αθλημάτων, όπως δρόμοι μεγάλων αποστάσεων. Η πλειονότητα των θανάτων σε αυτούς τους μεσήλικες αθλητές οφείλεται σε αδιάγνωστη στεφανιαία νόσο.
Εκτός όμως από τα προβλήματα καρδιάς υπάρχουν και άλλα παθολογικά προβλήματα μπορούν να προκαλέσουν θανάτους, για τα οποία επίσης θα πρέπει να υπάρχει προληπτικός έλεγχος σε αθλούμενους.
Το εγκεφαλικό ανεύρυσμα είναι ένας σημαντικός κίνδυνος ο οποίος φαίνεται να μην είναι και τόσο ασυνήθιστος. Υπάρχουν ενδείξεις ότι πρόκειται για μια κληρονομούμενη πάθηση και για αυτό όποτε εκδηλώνεται ένα περιστατικό σε μια οικογένεια, θα πρέπει να ελέγχονται τα υπόλοιπα μέλη της.
Το βρογχικό άσθμα είναι μια συνηθισμένη ασθένεια η οποία μερικές φορές να μην έχει διαγνωσθεί εγκαίρως λόγω της πιθανούς ήπιας εικόνας του. Οι απαιτήσεις όμως της άσκησης μπορούν να μεγεθύνουν το πρόβλημα με απρόβλεπτες συνέπειες.
Ο αυτόματος πνευμοθώρακας είναι μια επικίνδυνη κατάσταση, όπου συμβαίνει μετά το σπάσιμο φυσαλίδων που υπάρχουν στον πνεύμονα κατά τη διάρκεια της άσκησης.
Επίσης το στίγμα της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας μπορεί να προκαλέσει έμφραγμα ή εγκεφαλικό κατά την έντονη κόπωση.
Σημαντική είναι και η επίπτωση της θερμοπληξίας η οποία συμβαίνει ιδίως τους θερινούς μήνες σε έντονα αθλούμενους η οποία μπορεί να προκαλέσει ανακοπή καρδιάς σε απρόβλεπτο χρόνο λόγω ηλεκτρολυτικών διαταραχών.
Τέλος ένα μεγάλο ερωτηματικό υπάρχει και για τη χρήση διατροφικών συμπληρωμάτων και αναβολικών, καθώς η ποιότητα και η ταυτότητα αυτών των προϊόντων δεν είναι συνήθως γνωστή και εγκεκριμένα από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων. Πάντως έχουν ενοχοποιηθεί ουκ ολίγες φορές για θανατηφόρα περιστατικά σε αθλούμενους.
ΠΟΙΑ ΑΤΟΜΑ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ΝΑ ΕΛΕΓΧΤΟΥΝ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ
Όποια άτομα παρουσίασαν στο παρελθόν ή παρουσιάζουν, ανεξαρτήτως ηλικίας, ένα από τα παρακάτω συμπτώματα επιβάλλεται να κάνουν ιατρικές εξετάσεις, πριν ασχοληθούν με τον αθλητισμό.
θωρακικό πόνο ή δυσφορία
τάση για λιποθυμία ή λιποθυμικό επεισόδιο
ανεξήγητη δύσπνοια ή κόπωση κατά την άσκηση
καρδιακό φύσημα
ανεβασμένη αρτηριακή πίεση
πρόωρος θάνατος από καρδιακό επεισόδιο σε ένα ή περισσότερους συγγενείς κάτω των 50 ετών
καρδιακό πρόβλημα σε στενό συγγενή κάτω των 50 ετών
προβλήματα σε μέλη της οικογενείας, όπως υπερτροφική ή διατατική μυοκαρδιοπάθεια, σύνδρομο μακρύ QT, MARFAN, άλλες σημαντικές αρρυθμίες,
εγκεφαλικό ανεύρυσμα σε μέλος της οικογενείας.
Οι υπόλοιποι που δεν παρουσιάζουν ένα από τα παραπάνω συμπτώματα δεν σημαίνει ότι δεν διατρέχουν κάποιο κίνδυνο, απλώς αποκλείονται από τον προληπτικό έλεγχο χάριν οικονομίας, διότι το κόστος της διερεύνησης δεν συνάδει με την πιθανότητα αποκάλυψης ενός σημαντικού προβλήματος. Η ευθύνη όμως είναι προσωπική του κάθε αθλούμενου.
Το είδος των εξετάσεων ποικίλει και πρέπει να γίνονται στοχευμένα σε κάθε αθλούμενο. Γι αυτό είναι απαραίτητη η συμβουλή του γιατρού.
E mail: dr.rigopoulos@hotmail.gr
Ιατρείο Λ. Κηφισίας 30, Αμπελόκηποι
Τηλ. 2107700211
Ο αιφνίδιος θάνατος σε αθλούμενους είναι ένα τραγικό συμβάν το οποίο συμβαίνει σε όλο τον κόσμο, λόγω ποικίλων αδιάγνωστων προβλημάτων υγείας. Η συχνότητα των θανάτων αυτών δείχνει να αυξάνει τόσο διότι προάγεται ο μαζικός αθλητισμός, όσο και γιατί οι συμπεριφορά και οι μέθοδοι που ακολουθούν οι αθλούμενοι εμπεριέχουν κινδύνους.
Το ποσοστό των θανάτων σε αθλούμενους καταδεικνύει, επίσης και τη σοβαρότητα- υπευθυνότητα, με την οποία η πολιτεία περιβάλλει το μαζικό και επαγγελματικό αθλητισμό και αυτό διότι ακολουθώντας προγράμματα προληπτικών ελέγχων, με ιατρικές εξετάσεις σε αθλούμενους είναι δυνατόν να προλάβουν την πλειονότητα των θανατηφόρων περιστατικών. Ο πληθυσμός, όμως, που αθλείται είναι στη πραγματικότητα τεράστιος και μεταβαλλόμενος έτσι ώστε να καθιστά ¨ασύμφορο¨ οποιοδήποτε προληπτικό έλεγχο του. Συνεπώς το βάρος πέφτει στη προσωπική πρωτοβουλία κάθε αθλούμενου, να τελέσει ιατρικές εξετάσεις οι οποίες θα είναι ικανές να του αποκαλύψουν ένα πιθανό πρόβλημα.
ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΤΟΥ ΑΙΦΝΙΔΙΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ
Οι πιο συνηθισμένες αιτίες αιφνιδίου θανάτου είναι καρδιαγγειακές ανωμαλίες. Οι περισσότεροι θάνατοι στις ΗΠΑ σε αθλητές <35 ετών οφείλονται σε διάφορες εκ γενετής καρδιαγγειακές ανωμαλίες. Μεταξύ αυτών η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια είναι η πιο σημαντική αιτία, προκαλώντας το 1/3 των θανάτων. Ακολουθεί η συγγενείς ανωμαλίες της στεφανιαίας αρτηρίας, ιδιαίτερα της έκτοπης εκφυσής της. Στις ΗΠΑ οι παραπάνω ανωμαλίες προκαλούν θανάτους κυρίως σε αθλητές του μπάσκετ και του ποδοσφαίρου, αθλήματα που απαιτούν μεγάλη ένταση φυσικής δραστηριότητας.
Αθλητές σε μεγαλύτερη ηλικία, μεταξύ 35 και 40 ετών παρουσιάζουν διαφορετικά ενδιαφέροντα, και είναι κυρίως θιασώτες των ατομικών αθλημάτων, όπως δρόμοι μεγάλων αποστάσεων. Η πλειονότητα των θανάτων σε αυτούς τους μεσήλικες αθλητές οφείλεται σε αδιάγνωστη στεφανιαία νόσο.
Εκτός όμως από τα προβλήματα καρδιάς υπάρχουν και άλλα παθολογικά προβλήματα μπορούν να προκαλέσουν θανάτους, για τα οποία επίσης θα πρέπει να υπάρχει προληπτικός έλεγχος σε αθλούμενους.
Το εγκεφαλικό ανεύρυσμα είναι ένας σημαντικός κίνδυνος ο οποίος φαίνεται να μην είναι και τόσο ασυνήθιστος. Υπάρχουν ενδείξεις ότι πρόκειται για μια κληρονομούμενη πάθηση και για αυτό όποτε εκδηλώνεται ένα περιστατικό σε μια οικογένεια, θα πρέπει να ελέγχονται τα υπόλοιπα μέλη της.
Το βρογχικό άσθμα είναι μια συνηθισμένη ασθένεια η οποία μερικές φορές να μην έχει διαγνωσθεί εγκαίρως λόγω της πιθανούς ήπιας εικόνας του. Οι απαιτήσεις όμως της άσκησης μπορούν να μεγεθύνουν το πρόβλημα με απρόβλεπτες συνέπειες.
Ο αυτόματος πνευμοθώρακας είναι μια επικίνδυνη κατάσταση, όπου συμβαίνει μετά το σπάσιμο φυσαλίδων που υπάρχουν στον πνεύμονα κατά τη διάρκεια της άσκησης.
Επίσης το στίγμα της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας μπορεί να προκαλέσει έμφραγμα ή εγκεφαλικό κατά την έντονη κόπωση.
Σημαντική είναι και η επίπτωση της θερμοπληξίας η οποία συμβαίνει ιδίως τους θερινούς μήνες σε έντονα αθλούμενους η οποία μπορεί να προκαλέσει ανακοπή καρδιάς σε απρόβλεπτο χρόνο λόγω ηλεκτρολυτικών διαταραχών.
Τέλος ένα μεγάλο ερωτηματικό υπάρχει και για τη χρήση διατροφικών συμπληρωμάτων και αναβολικών, καθώς η ποιότητα και η ταυτότητα αυτών των προϊόντων δεν είναι συνήθως γνωστή και εγκεκριμένα από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων. Πάντως έχουν ενοχοποιηθεί ουκ ολίγες φορές για θανατηφόρα περιστατικά σε αθλούμενους.
ΠΟΙΑ ΑΤΟΜΑ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ΝΑ ΕΛΕΓΧΤΟΥΝ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ
Όποια άτομα παρουσίασαν στο παρελθόν ή παρουσιάζουν, ανεξαρτήτως ηλικίας, ένα από τα παρακάτω συμπτώματα επιβάλλεται να κάνουν ιατρικές εξετάσεις, πριν ασχοληθούν με τον αθλητισμό.
θωρακικό πόνο ή δυσφορία
τάση για λιποθυμία ή λιποθυμικό επεισόδιο
ανεξήγητη δύσπνοια ή κόπωση κατά την άσκηση
καρδιακό φύσημα
ανεβασμένη αρτηριακή πίεση
πρόωρος θάνατος από καρδιακό επεισόδιο σε ένα ή περισσότερους συγγενείς κάτω των 50 ετών
καρδιακό πρόβλημα σε στενό συγγενή κάτω των 50 ετών
προβλήματα σε μέλη της οικογενείας, όπως υπερτροφική ή διατατική μυοκαρδιοπάθεια, σύνδρομο μακρύ QT, MARFAN, άλλες σημαντικές αρρυθμίες,
εγκεφαλικό ανεύρυσμα σε μέλος της οικογενείας.
Οι υπόλοιποι που δεν παρουσιάζουν ένα από τα παραπάνω συμπτώματα δεν σημαίνει ότι δεν διατρέχουν κάποιο κίνδυνο, απλώς αποκλείονται από τον προληπτικό έλεγχο χάριν οικονομίας, διότι το κόστος της διερεύνησης δεν συνάδει με την πιθανότητα αποκάλυψης ενός σημαντικού προβλήματος. Η ευθύνη όμως είναι προσωπική του κάθε αθλούμενου.
Το είδος των εξετάσεων ποικίλει και πρέπει να γίνονται στοχευμένα σε κάθε αθλούμενο. Γι αυτό είναι απαραίτητη η συμβουλή του γιατρού.
Παρασκευή 28 Μαρτίου 2008
ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΟΠΩΣΗΣ
του Στρατιωτικού Ιατρού, Ειδικού Παθολόγου Ρηγόπουλου Δημήτριου
E mail : dr.rigopoulos@hotmail.com
Στους ρυθμούς που ζούμε σήμερα, πολλές φορές αισθανόμαστε κουρασμένοι. Είναι τελικά ή κόπωση μια νέα ασθένεια;
Στη πραγματικότητα η κόπωση δεν είναι ασθένεια. Είναι όμως ένα σύμπτωμα, που δεν αποκλείεται πίσω από αυτή, να κρύβεται κάποια άλλη ασθένεια. Αντίθετα μπορεί να αποτελεί μια απλή συνέπεια των γρήγορων ρυθμών της ζωής, χωρίς αυτό να είναι παθολογικό.
Όταν οι γιατροί λένε ότι κάποιος πάσχει από το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης τι εννοούν;
Το συνδρομο χρόνιας κόπωσης είναι μια συγκεκριμένη περίπτωση, για τη οποία δεν έχει διευκρινισθεί πλήρως η αιτία του. Θεωρείτε ότι αποτελεί μια χρόνια ιογενής λοίμωξη, η οποία καταβάλει το άτομο για πολύ μεγάλο διάστημα.
Οι συνθήκες εργασίας μπορούν να συμβάλουν στην εμφάνιση κόπωσης.
Βεβαίως! Υπάρχει μάλιστα και μια κατάσταση που ονομάζεται burn out syndrome και εννοεί την κόπωση που εμφανίζεται σε εργασιομανή και φιλόδοξα άτομα. Είναι γενικότερα ένας συνδυασμός πνευματικής και σωματικής κόπωσης.
Πότε θα πρέπει να ανησυχήσουμε και ενδεχομένως να ζητήσουμε τη γνώμη κάποιου ειδικού;
Το κριτήριο είναι η διάρκεια. Όταν νιώθει κάποιος κουρασμένος, γα πολλές ημέρες και επηρεάζονται οι συνηθισμένες καθημερινές δραστηριότητες του, πολύ πιθανόν να υπάρχει μια παθολογική αιτία. Η διερεύνηση του προβλήματος επιβάλλεται, γιατί μπορούν να βρεθούν σημαντικές ασθένειες σε πολύ πρώιμο στάδιο, με την ελπίδα να θεραπευτούν άμεσα και οριστικά.
Είναι αρκετά συχνό φαινόμενο η κόπωση έτσι όπως την εννοείται;
Δυστυχώς δεν έχουν γίνει μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες που να απαντούν σε ποιο ποσοστό της κόπωσης υποκρύπτεται μια παθολογική αιτία. Αυτό που έχει καταγραφεί είναι ότι το 55% των ασθενών που επισκέπτονται έναν Παθολόγο, προβάλλει σαν κύριο πρόβλημά του την κόπωση. Τελικά εξαρτάται από την εμπειρία του γιατρού το κατά πόσο χρειάζεται ή όχι περαιτέρω έλεγχος.
Ποιες καταστάσεις μπορούν να δημιουργήσουν αυτή τη κόπωση;
Ο κατάλογος είναι αρκετά μεγάλος. Αρχικά θα πρέπει να σημειώσω ότι η κόπωση που δεν έχει παθολογικά αίτια οφείλεται σε μειωμένη φυσική κατάσταση, υπερδραστηριότητα, υπερεργασία αλλά κυρίως στην έλλειψη ύπνου. Οι παραπάνω περιπτώσεις όσο αθώες και να τις βαφτίζουμε δεν σημάνει πως αν χρονίσουν, δεν θα είναι και βλαβερές. Θέλω να πω ότι η κόπωση δεν είναι μόνο αποτέλεσμα μιας ασθένειας, αλλά μπορεί και η ίδια να προκαλέσει ασθένειες.
Αυτό που λέτε είναι πολύ σημαντικό. Πως εξηγείται επιστημονικά;
Κατά τη διάρκεια της κόπωσης, όποια και να είναι η αιτία της, παράγεται ένας μεγάλος αριθμός βλαπτικών ουσιών, με αποτέλεσμα να αλλάζει ο μεταβολισμός, να εξασθενεί η άμυνα του οργανισμού και τελικά αυτός να υποκύπτει σε διάφορες ασθένειες.
Δηλαδή κοινωνικά προβλήματα μετατρέπονται σε βιολογικά! Ωστόσο, ποιες είναι οι παθολογικές αιτίες που εμφανίζονται ως κόπωση;
Τις περισσότερες φορές, αιτία μπορεί να είναι παρενέργεια κάποιου φαρμάκου. Τέτοια είναι τα αγχολυτικά, τα υπνωτικά, τα αντισταμινικά και αρκετά αντιφλεγμονώδη. Επίσης συχνά είναι και τα αντισυληπτικά, καθώς και τα διάφορα αντιυπερτασικά.
Εάν δεν υπάρχει ιστορικό λήψης τέτοιων φαρμάκων ποια είναι η επόμενη σκέψη;
Σίγουρα πρέπει να ακολουθήσουν εξετάσεις, που πιθανόν να αποκαλύψουν ασθένειες όπως η αναιμία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η νεφρική ανεπάρκεια, η καρδιακή ανεπάρκεια, η αναπνευστική ανεπάρκεια, οι ηλεκτρολογικές διαταραχές, οι ηπατίτιδες, ο υποθυρεοειδισμός, ή, ο υπερθυρεοειδισμός και κάποιες φορές ο καρκίνος. Επίσης λοιμώξεις μπορούν να αποτελέσουν αιτίες, ιδίως αυτές που έχουν χρόνια μορφή, όπως η φυματίωση, η οστεομυελίτιδα, η ενδοκαρδίτιδα, οι παρασιτώσεις και πολλές ιογενείς λοιμώξεις.
Η έλλειψη βιταμινών μπορεί να προκαλέσει κόπωση;
Σαφώς, όμως πρέπει να σημειώσω ότι αυτή η αιτία δεν είναι τόσο συχνή και κακώς έχει διαδοθεί η αναγκαιότητα λήψης βιταμινούχων σκευασμάτων. Η συνήθεια αυτή δεν λύνει το πρόβλημα και επιπλέον αποπροσανατολίζει τον ασθενή και τον γιατρό.
Υπάρχουν όμως άνθρωποι που ομολογούν ότι έχουν βοηθηθεί από τέτοιου είδους σκευάσματα. Τι έχετε να πείτε πάνω σ΄αυτό;
Έρευνες έχουν δείξει ότι ασθενείς που παίρνουν ένα ψεύτικο φάρμακο (placebo), σε ποσοστό 40% δηλώνουν βελτίωση των συμπτωμάτων. Αυτό συμβαίνει διότι ο τρόπος και η βαρύτητα με την οποία αντιλαμβάνεται ο ασθενής την ασθένεια, εμπεριέχει και έναν βαθμό ψυχολογικής επιβάρυνσης. Με τη λήψη ενός ψεύτικου φαρμάκου η ψυχολογική επιβάρυνση μειώνεται και αυτό ο ασθενής, το αντιλαμβάνεται ως βελτίωση των συμπτωμάτων του. Εάν τα άτομα αυτά έχουν πραγματικά έλλειψη βιταμινών, πράγμα που μπορεί να διαπιστωθεί με μια απλή εξέταση αίματος, τότε θα βοηθηθούν. Οι υπόλοιποι όμως κινδυνεύουν από υπερβιταμίνωση, η οποία είναι καταστρεπτική.
Υπάρχει περίπτωση ο έλεγχος να μην καταλήξει σε κάποιο συμπέρασμα;
Ο πλήρης έλεγχος, μπορεί να μην είναι πάντα εφικτός, λόγω έλλειψης υποδομών στα νοσοκομεία είτε λόγω υψηλού κόστους της όλης διαδικασίας. Η τεχνολογία όμως έχει προχωρήσει πολύ και η αιτία σχεδόν πάντα μπορεί να αποκαλυφθεί. Είναι δηλαδή στη διακριτική ευχέρεια του γιατρού και του ασθενή, το πόσο θα επιμείνουν στην διερεύνηση.
Παρόλα, ένας αρνητικός έλεγχος είναι πιθανός στη περίπτωση της κατάθλιψης. Αυτή μπορεί να είναι εμφανής από την αρχή και να δίνει μια εύκολη απάντηση για το ποια είναι η αιτία της κόπωσης. Θα πρέπει, όμως, να προηγείται ό έλεγχος και κάποιας άλλης αιτίας. Ο λόγος είναι ότι η κόπωση μπορεί να είχε προηγηθεί και ουσιαστικά να προκάλεσε την κατάθλιψη, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε σε μια επιπόλαια διάγνωση.
Που μπορεί να απευθυνθεί κάποιος αν έχει ένα τέτοιου είδους πρόβλημα;
Δυστυχώς δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος φορέας που να ασχολείται αποκλειστικά μ΄αυτό το πρόβλημα. Ο παθολόγος, όμως, είναι ο πλέον αρμόδιος για να εκτιμήσει και να διερευνήσει την κόπωση.
E mail : dr.rigopoulos@hotmail.com
Στους ρυθμούς που ζούμε σήμερα, πολλές φορές αισθανόμαστε κουρασμένοι. Είναι τελικά ή κόπωση μια νέα ασθένεια;
Στη πραγματικότητα η κόπωση δεν είναι ασθένεια. Είναι όμως ένα σύμπτωμα, που δεν αποκλείεται πίσω από αυτή, να κρύβεται κάποια άλλη ασθένεια. Αντίθετα μπορεί να αποτελεί μια απλή συνέπεια των γρήγορων ρυθμών της ζωής, χωρίς αυτό να είναι παθολογικό.
Όταν οι γιατροί λένε ότι κάποιος πάσχει από το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης τι εννοούν;
Το συνδρομο χρόνιας κόπωσης είναι μια συγκεκριμένη περίπτωση, για τη οποία δεν έχει διευκρινισθεί πλήρως η αιτία του. Θεωρείτε ότι αποτελεί μια χρόνια ιογενής λοίμωξη, η οποία καταβάλει το άτομο για πολύ μεγάλο διάστημα.
Οι συνθήκες εργασίας μπορούν να συμβάλουν στην εμφάνιση κόπωσης.
Βεβαίως! Υπάρχει μάλιστα και μια κατάσταση που ονομάζεται burn out syndrome και εννοεί την κόπωση που εμφανίζεται σε εργασιομανή και φιλόδοξα άτομα. Είναι γενικότερα ένας συνδυασμός πνευματικής και σωματικής κόπωσης.
Πότε θα πρέπει να ανησυχήσουμε και ενδεχομένως να ζητήσουμε τη γνώμη κάποιου ειδικού;
Το κριτήριο είναι η διάρκεια. Όταν νιώθει κάποιος κουρασμένος, γα πολλές ημέρες και επηρεάζονται οι συνηθισμένες καθημερινές δραστηριότητες του, πολύ πιθανόν να υπάρχει μια παθολογική αιτία. Η διερεύνηση του προβλήματος επιβάλλεται, γιατί μπορούν να βρεθούν σημαντικές ασθένειες σε πολύ πρώιμο στάδιο, με την ελπίδα να θεραπευτούν άμεσα και οριστικά.
Είναι αρκετά συχνό φαινόμενο η κόπωση έτσι όπως την εννοείται;
Δυστυχώς δεν έχουν γίνει μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες που να απαντούν σε ποιο ποσοστό της κόπωσης υποκρύπτεται μια παθολογική αιτία. Αυτό που έχει καταγραφεί είναι ότι το 55% των ασθενών που επισκέπτονται έναν Παθολόγο, προβάλλει σαν κύριο πρόβλημά του την κόπωση. Τελικά εξαρτάται από την εμπειρία του γιατρού το κατά πόσο χρειάζεται ή όχι περαιτέρω έλεγχος.
Ποιες καταστάσεις μπορούν να δημιουργήσουν αυτή τη κόπωση;
Ο κατάλογος είναι αρκετά μεγάλος. Αρχικά θα πρέπει να σημειώσω ότι η κόπωση που δεν έχει παθολογικά αίτια οφείλεται σε μειωμένη φυσική κατάσταση, υπερδραστηριότητα, υπερεργασία αλλά κυρίως στην έλλειψη ύπνου. Οι παραπάνω περιπτώσεις όσο αθώες και να τις βαφτίζουμε δεν σημάνει πως αν χρονίσουν, δεν θα είναι και βλαβερές. Θέλω να πω ότι η κόπωση δεν είναι μόνο αποτέλεσμα μιας ασθένειας, αλλά μπορεί και η ίδια να προκαλέσει ασθένειες.
Αυτό που λέτε είναι πολύ σημαντικό. Πως εξηγείται επιστημονικά;
Κατά τη διάρκεια της κόπωσης, όποια και να είναι η αιτία της, παράγεται ένας μεγάλος αριθμός βλαπτικών ουσιών, με αποτέλεσμα να αλλάζει ο μεταβολισμός, να εξασθενεί η άμυνα του οργανισμού και τελικά αυτός να υποκύπτει σε διάφορες ασθένειες.
Δηλαδή κοινωνικά προβλήματα μετατρέπονται σε βιολογικά! Ωστόσο, ποιες είναι οι παθολογικές αιτίες που εμφανίζονται ως κόπωση;
Τις περισσότερες φορές, αιτία μπορεί να είναι παρενέργεια κάποιου φαρμάκου. Τέτοια είναι τα αγχολυτικά, τα υπνωτικά, τα αντισταμινικά και αρκετά αντιφλεγμονώδη. Επίσης συχνά είναι και τα αντισυληπτικά, καθώς και τα διάφορα αντιυπερτασικά.
Εάν δεν υπάρχει ιστορικό λήψης τέτοιων φαρμάκων ποια είναι η επόμενη σκέψη;
Σίγουρα πρέπει να ακολουθήσουν εξετάσεις, που πιθανόν να αποκαλύψουν ασθένειες όπως η αναιμία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η νεφρική ανεπάρκεια, η καρδιακή ανεπάρκεια, η αναπνευστική ανεπάρκεια, οι ηλεκτρολογικές διαταραχές, οι ηπατίτιδες, ο υποθυρεοειδισμός, ή, ο υπερθυρεοειδισμός και κάποιες φορές ο καρκίνος. Επίσης λοιμώξεις μπορούν να αποτελέσουν αιτίες, ιδίως αυτές που έχουν χρόνια μορφή, όπως η φυματίωση, η οστεομυελίτιδα, η ενδοκαρδίτιδα, οι παρασιτώσεις και πολλές ιογενείς λοιμώξεις.
Η έλλειψη βιταμινών μπορεί να προκαλέσει κόπωση;
Σαφώς, όμως πρέπει να σημειώσω ότι αυτή η αιτία δεν είναι τόσο συχνή και κακώς έχει διαδοθεί η αναγκαιότητα λήψης βιταμινούχων σκευασμάτων. Η συνήθεια αυτή δεν λύνει το πρόβλημα και επιπλέον αποπροσανατολίζει τον ασθενή και τον γιατρό.
Υπάρχουν όμως άνθρωποι που ομολογούν ότι έχουν βοηθηθεί από τέτοιου είδους σκευάσματα. Τι έχετε να πείτε πάνω σ΄αυτό;
Έρευνες έχουν δείξει ότι ασθενείς που παίρνουν ένα ψεύτικο φάρμακο (placebo), σε ποσοστό 40% δηλώνουν βελτίωση των συμπτωμάτων. Αυτό συμβαίνει διότι ο τρόπος και η βαρύτητα με την οποία αντιλαμβάνεται ο ασθενής την ασθένεια, εμπεριέχει και έναν βαθμό ψυχολογικής επιβάρυνσης. Με τη λήψη ενός ψεύτικου φαρμάκου η ψυχολογική επιβάρυνση μειώνεται και αυτό ο ασθενής, το αντιλαμβάνεται ως βελτίωση των συμπτωμάτων του. Εάν τα άτομα αυτά έχουν πραγματικά έλλειψη βιταμινών, πράγμα που μπορεί να διαπιστωθεί με μια απλή εξέταση αίματος, τότε θα βοηθηθούν. Οι υπόλοιποι όμως κινδυνεύουν από υπερβιταμίνωση, η οποία είναι καταστρεπτική.
Υπάρχει περίπτωση ο έλεγχος να μην καταλήξει σε κάποιο συμπέρασμα;
Ο πλήρης έλεγχος, μπορεί να μην είναι πάντα εφικτός, λόγω έλλειψης υποδομών στα νοσοκομεία είτε λόγω υψηλού κόστους της όλης διαδικασίας. Η τεχνολογία όμως έχει προχωρήσει πολύ και η αιτία σχεδόν πάντα μπορεί να αποκαλυφθεί. Είναι δηλαδή στη διακριτική ευχέρεια του γιατρού και του ασθενή, το πόσο θα επιμείνουν στην διερεύνηση.
Παρόλα, ένας αρνητικός έλεγχος είναι πιθανός στη περίπτωση της κατάθλιψης. Αυτή μπορεί να είναι εμφανής από την αρχή και να δίνει μια εύκολη απάντηση για το ποια είναι η αιτία της κόπωσης. Θα πρέπει, όμως, να προηγείται ό έλεγχος και κάποιας άλλης αιτίας. Ο λόγος είναι ότι η κόπωση μπορεί να είχε προηγηθεί και ουσιαστικά να προκάλεσε την κατάθλιψη, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε σε μια επιπόλαια διάγνωση.
Που μπορεί να απευθυνθεί κάποιος αν έχει ένα τέτοιου είδους πρόβλημα;
Δυστυχώς δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος φορέας που να ασχολείται αποκλειστικά μ΄αυτό το πρόβλημα. Ο παθολόγος, όμως, είναι ο πλέον αρμόδιος για να εκτιμήσει και να διερευνήσει την κόπωση.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)