Πέμπτη 24 Απριλίου 2008

Ο Βρογχοσπασμος στους αθλητές είναι απειλή!

Του Στρατιωτικού Ιατρού Ειδικού Παθολόγου Ρηγόπουλου Δημήτριου
Email dr.rigopoulos@hotmail.com
Ιατρείο Λ. KΚηφισίας 30, Αμπελόκηποι, Αθήνα
Τηλ. 2107700211

O βρογχόσπασμος είναι μια κατάσταση κατά την οποία μειώνεται αιφνιδίως η παροχή αέρα στους πνεύμονες, λόγω στένωσης (σπασμό) των αεροφόρων οδών.
Στους αθλητές είναι μια σημαντική παρενέργεια διότι είναι αυτοί που χρειάζονται μεγαλύτερη ποσότητα αέρα κατά τη διάρκεια και μετά την άσκηση.
Αυτό συμβαίνει στο 90% των ανθρώπων που πάσχουν από άσθμα και περίπου το 15-20% του γενικού πληθυσμού, πολύ από τους οποίους δεν το γνωρίζουν. Τα τυπικά συμπτώματα είναι παρατεταμένος βήχας μετά την άσκηση, μειωμένη απόδοση, μυϊκές κράμπες, ναυτία, υπερβολική κόπωση κατά την άσκηση.
Έχουν γίνει πολλές μελέτες σε σχολεία και στο γενικό πληθυσμό, που δείχνουν ότι 15-30% από τους κατά τα άλλα φυσιολογικούς έπασχαν από βρογχόσπασμο. Οι μισοί από αυτούς δήλωσαν ότι δεν γνώριζαν την κατάσταση τους. Το πιο εντυπωσιακό ήταν σε μια μελέτη στους Ολυμπιακούς Αγώνες, όπου βρέθηκαν 17% είχαν βρογχόσπασμο και οι ίδιοι το έμαθαν όταν ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της έρευνας.
Η διάγνωση γίνεται με σπιρομέτρηση πριν και μετά την άσκηση. Όταν δεν είναι δυνατή αυτή η εξέταση μπορεί να χρησιμοποιηθεί διαγνωστικά εισπνεόμενη αγωγή, κατά την άσκηση και αν βελτιωθούν τα συμπτώματα υποδηλώνει την ύπαρξη της νόσου.
Η θεραπεία μπορεί να είναι φαρμακευτική, σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού, αλλά υπάρχουν και μέτρα πρόληψης για την εκδήλωση της νόσου. Προληπτικά θα πρέπει να υπάρχει ένα σταδιακό ζέσταμα του αθλητή που πρέπει να φθάνει μέχρι το 80% του μέγιστου σφυγμού, που μπορεί να επιτύχει. Στη συνέχεια εάν περάσουν τα πρώτα 8 λεπτά της κυρίας άσκησης, τότε θεωρείται ότι δεν θα αναπτυχθεί ο βρογχόσπασμος.
Σημειώνουμε ότι ο βρογχόσπασμος αποτελεί αιτία αιφνιδίου θανάτου και επιβάλλεται να αποκαλύπτεται, για να μπαίνουν τα άτομα σε αγωγή, ώστε να απολαμβάνουν ασφαλή άθληση. Από την κοινή εμπειρία γνωρίζουμε oτι στην Ελλάδα δεν υπάρχει καμία μέριμνα ως προς αυτό το θέμα, για το οποίο θα πρέπει να ευαισθητοποιηθούν, τόσο οι αθλούμενοι, όσο και οι ομοσπονδίες των αθλημάτων.

Παρασκευή 18 Απριλίου 2008

ΝΕΥΡΟΓΕΝΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑ. ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ…

Του Στρατιωτικού Ιατρού Ειδικού Παθολόγου Ρηγόπουλου Δημήτριου.
Email. dr.rigopoulos@hotmail.com
Ιατρείο: Λ. Κηφισίας 30, Αμπελόκηποι, Αθήνα.
Τηλ. 2107700211

Οι διαταραχές της σίτισης έχουν ένα ευρύ φάσμα εκδηλώσεων τόσο στη συμπεριφορά, όσο και στο τρόπο με τον οποίο, τα άτομα αυτά τρέφονται. Τις περισσότερες φορές οι καταστάσεις αυτές εξελίσσονται αργά και ύπουλα χωρίς, το περιβάλλον να αντιλαμβάνεται τη διαταραχή, ενώ ακόμα και τα ίδια τα πάσχοντα άτομα δεν αντιλαμβάνονται την κατάστασή τους ως παθολογική. Το αποτέλεσμα είναι η νόσοι αυτές να οργανώνονται και να προσαρμόζονται μέσα σε ένα περίπλοκο δίκτυο δικαιολογιών και στόχων.
Η νευρογενής ανορεξία περιγράφεται ακόμα και σε αρχαία κείμενα και παρουσιάζεται σαν μία αφύσικη εμμονή με την εμφάνιση του σώματος. Η νευρογενής έλλειψη της όρεξης εμφανίζεται ως αγωνιώδεις προσπάθειες για δίαιτα και ατή συνέχεια ως άρνηση να σιτισθεί ο ασθενής αρκετά, ώστε να διατηρήσει το βάρος του. Αυτή η εμμονή εμφανίζεται σε 1 έως 2% του γενικού πληθυσμού όπου πραγματικά ανησυχεί για την πιθανή απόκτηση βάρους με την θέα της τροφής, σε σημείο που στις γυναίκες να εμφανίζεται αμηνόρροια.
Υποχρέωση, λοιπόν του περιβάλλοντος είναι να διακρίνει αρκετά νωρίς τα σημάδια της νευρογενούς ανορεξίας, πριν η ασθένεια αυτή να στρεβλώσει τον μεταβολισμό και τις ορμονικές ισορροπίες του οργανισμού, γιατί τότε η επιστροφή είναι πολύ δύσκολη. Παρακάτω παραθέτω ορισμένα προειδοποιητικά σημάδια:
Αναφορές του ατόμου ότι αισθάνεται παχύ, παρά την φυσιολογική του όψη
Εμφάνιση αμηνόρροιας ή διαταραχές του κύκλου
Συχνότερα σχόλια για το βάρος του και το σχήμα του
Σημαντική μείωση του βάρους του
Έντονη ανησυχία για δίαιτες, υπολογισμό θερμίδων
Ανησυχία για το βάρος του και το σχήμα του, ακόμα και μετά την αισθητή μείωση των κιλών του
Αισθάνεται αβοήθητο στη θέα του φαγητού
Παρουσιάζει σοβαρή πτώση της διάθεσης του
Έχει ενοχές όταν τρώει
Αγωνιώδεις προσπάθειες για έντονη και συνεχή εκγύμναση
Εμφάνιση καχεκτικού σώματος, έως και 85% λιγότερου του αναμενόμενου βάρους του.
Προτίμηση να τρώει απομονωμένο
Παρατηρεί κανείς ότι τα παραπάνω συμπτώματα φαίνονται συνηθισμένα, που πιθανόν όλοι να τα εμφανίζουμε, όμως η ένταση και η διάρκειά τους οδηγούν στην αφύσικη μείωση του βάρους. Πόσο όμως είμαστε ικανοί να διακρίνουμε τα άτομα που θα κυλίσουν σ’ αυτή την ατραπό, γύρω μας;

Παρασκευή 11 Απριλίου 2008

Μπορούμε να προβλεψουμε το έμφραγμα!

Του Στρατιωτικού Ιατρού Ειδικού Παθολόγου
Ρηγόπουλου Δημήτριου
Ιατρείο: Λ. Κηφισίας 30, Αμπελόκηποι, Αθήνα
Τηλ. 210 7700211

Τα τελευταία νέα από τη γονιδιακή ιατρική αναφέρουν ότι μια ομάδα γονιδίων που σχετίζονται με τη χοληστερίνη, μπορούν να αυξάνουν το κίνδυνο εμφάνισης καρδιακού εμφράγματος, εγκεφαλικού, ή αιφνίδιου καρδιακού θανάτου.
Σήμερα υπάρχει πλέον η δυνατότητα να καταγράψουμε την ύπαρξη ή όχι αυτών των γονιδίων σε κάθε άνθρωπο και να διαπιστώσουμε, τελικά, ποιοι απ’ αυτούς επιβάλλεται πιο στενή παρακολούθηση και επιθετικότερη φαρμακευτική αγωγή, για την ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου.
Επίσης η ύπαρξη των γονιδίων μας βοηθά να αποφασίσουμε πότε κάποιος πρέπει να αρχίσει να παίρνει στατίνες, για τη μείωση της χοληστερόλης. Είναι άλλωστε έντονη ή αγωνία και η απορία νέων ατόμων, με υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, για το αν πρέπει και πότε να πάρουν φαρμακευτική αγωγή.
Σε μια μελέτη που δημοσιευθηκε στις 20 Μαρτίου στο New England Journal of Medicine, διαπιστώθηκε η ισχυρή συσχέτηση των γονιδίων αυτών με το λιπιδαιμικό προφίλ και τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Πιο συγκεκριμένα μελετήθηκαν 5414 Σουηδοί ενήλικες ως προς την ύπαρξη των επιβαρυντικών γονιδίων και καταγράφηκαν τα επίπεδα της καλής HDL και της κακής χοληστερόλης LDL. Οι συμμετέχοντες βαθμολογήθηκαν από 0 εώς 18 σύμφωνα με το βαθμό της γονιδιακής επιβάρυνσης.
Τα αποτελέσματα έδειξαν, ότι, αυτοί που είχαν υψυλή score στη γονιδιακή επιβάρυνση είχαν υψηλότερα επίπεδα κακής χοληστερίνης LDL και χαμηλότερα επίπεδα καλής χοληστερίνης HDL. Το πιο σημαντικό, όμως, εύρημα ήταν ότι όσοι είχαν score γονιδιακής επιβάρυνσης μεγαλύτερο του 11, είχαν 63% υψηλότερο κίνδυνο για έμφραγμα, από αυτούς που είχαν χαμηλότερη του 9 γονιδιακή επιβάρυνση.
Αυτές οι πληροφορίες φέρνουν επανάσταση στη πρόληψη και μας δίνουν το δικαίωμα να καταστρώσουμε ένα πλάνο παρακολούθησης και θεραπαίας εξατομικευμένο για κάθε άτομο. Το πλεονέκτημα αυτό θα αυξάνεται όσο θα ανακαλύπτονται και νέα γονίδια στο μέλλον, που αφορούν τον κίνδυνο του εμφράγματος, ελπίζοντας ότι θα εξαλειφθεί μια ακόμα απειλή για τον άνθρωπο.
Στην Ελλάδα υπάρχει ήδη αυτή η δυνατότητα, να καταγραφούν τα επιβαρυντικά γονίδια της καρδιάς, δεν έχει πάρει όμως έγκριση από τα ασφαλιστικά ταμεία, όχι μόνο για το κόστος της εξέτασης, το οποίο είναι λογικό, αλλά και γιατί θα αυξήσει την πρόωρη συνταγογράφηση στατινών σε νέα άτομα. Αυτή βεβαίως είναι μια κοντόφθαλμη πολιτική, διοτι οι επιπλοκές των καρδιαγγειακών προβλημάτων στοιχίζουν σαφώς περισσότερο από την πρόληψή τους.

Σάββατο 5 Απριλίου 2008

Είναι το παιδί μου παχύσαρκο;

Η παχυσαρκία, δηλαδή η υπερβολική συσσώρευση λίπος στο σώμα αποτελεί τη κύρια αιτία θνητότητας και θνησιμότητας και η εμφάνισή της στα νεα άτομα συνεχώς αυξάνει. Υπολογίζεται ότι το 28% των παιδιών και των εφήβων στις ΗΠΑ είναι παχύσαρκα. Τα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την παιδική παχυσαρκία παρουσιάζονται στη συνέχεια:
Υπέρταση υπερχοληστερολαιμία, υπερτριγλυκεριδσιμία,αυξημένα επίπεδα LDL και VLDL, χαμηλά επίπεδα HDL
Υπερινσουλιναιμία/ ινσουλινοαντοχή, μη ινσουλινοεξαρτώμενος σακχαρώδης διαβήτης, πρώιμη ήβη και εμμηναρχή, χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, σύνδρομο Cushing, υποθυρεοειδισμός
Χολοκυστίτιδα, στεατοηπατίτιδα, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, κοιλιακός πόνος, χολολιθίαση
Σύνδρομο Pickwick, αποφρακτική άπνοια του ύπνου, πρωτογενής υποαερισμός των κυψελίδων
Επιφυσιολήσθηση της κεφαλής του μηριαίου οστού, νόσος Blount, οστεοαρθρίτιδα
Συχνοί πονοκέφαλοι
Κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απόρριψη από τους συνομηλίκους
Εκτιμάται ότι το 25% και το 75% των παχύσαρκων παιδιών και εφήβων θα καταλήξουν να είναι παχύσαρκοι ενήλικες. Η μελέτη Αύξησης του Harvard αποκάλυψε ότι οι παράγοντες θνησιμότητας που σχετίζονται με τη παχυσαρκία, που έχει την έναρξή στην εφηβεία είναι σοβαρότεροι από τους κινδύνους υγείας που σχετίζονται με την παχυσαρκία των ενηλίκων.
Αιτιολογία
Οι ενδοκρινικές και γενετικές παθήσεις ευθύνονται μόνο για ένα μικρό ποσοστό της παιδικής παχυσαρκίας. Ο ρόλος της κληρονομικότητας είναι σημαντικός, με αύξηση του κινδύνου εμφάνισης παχυσαρκίας σε παιδιά των οποίων οι γονείς είναι παχύσαρκοι, πιθανόν λόγο γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Για τα παιδιά της ηλικίας κάτω των 10 ετών, η παχυσαρκία των γονέων υπερδιπλασιάζει τον κίνδυνο να γίνει το παιδί παχύσαρκος ενήλικας. Περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως η πρόσληψη τροφής και η σωματική δραστηριότητα, συμβάλλουν επίσης στη παρουσία παχυσαρκίας.
Μέτρηση και αξιολόγηση
Η αξιολόγηση ενός υπέρβαρου παιδιού περιλαμβάνει εξονυχιστική κλινική εξέταση, ανασκόπηση των συνεχόμενων σημείων ανάπτυξης, λήψη διατροφικού ιστορικού και συζήτηση σχετικά με τη συχνότητα κατανάλωσης τροφών και διατροφικών συνηθειών της οικογένειας, εκτίμηση της ψυχοκοινονικής κατάστασης και εκτίμηση της σωματικής δραστηριότητας.
Καθώς η άμεση μέτρηση του λιπώδους ιστού είναι μη πρακτική και ακριβή, συνήθως εφαρμόζονται έμμεσες μέθοδοι εκτίμησης. Ο δείκτης μάζας σώματος (ΒΜΙ), ο υπολογισμός του ποσοστού του ιδανικού βάρους και οι μετρήσεις των δερματικών πτυχών, αποτελούν τις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες έμμεσες μεθόδους εκτίμησης.
Ο δείκτης μάζας σώματος υπολογίζεται από τη διαίρεση του σωματικού βάρους σε κιλά, δια του τετραγώνου του ύψους σε μέτρα. Αποτελεί κλινικά σημαντική μέτρηση του σωματικού λίπους, καθώς λαμβάνει υπ όψιν του ως ένα βαθμό το ύψος, επιτρέποντας συγκρίσεις το βαθμό παχυσαρκίας στις διάφορες ηλικιακές ομάδες. Παρόλα αυτά δεν λαμβάνει υπ όψη του τη μυική μάζα ή το στάδιο της εφηβείας. Παρά τις ορισμένες ατέλειες ο ΒΜΙ αποτελεί τη μέθοδο προτίμησης για την εκτίμηση της παχυσαρκίας στην κλινική πράξη και έρευνα. Τιμές αναφοράς του ΒΜΙ έχουν καθοριστεί για τις ηλικίες από 6 ετών εώς 75 ετών. Η 95η εκατοστιαία θέση έχει προταθεί ως ορισμός της παχυσαρκίας (Πίνακας 2), ενώ παιδιά με ΒΜΙ > την 85η εκατοστιαία θέση για την ηλικία τους, θεωρούνται ότι «κινδυνεύουν» να αναπτύξουν παχυσαρκία.
Πίνακας 2. η 95η εκατοστιαία θέση ΒΜΙ στα αγόρια.
ηλικία ΒΜΙ
5 18.1
6 18.9
7 19.9
8 21.4
9 23.0
10 24.5
11 25.6
12 26.4
13 27.0
14 27.6
15 28.5
16 29.6
17 30.0
η 95η εκατοστιαία θέση ΒΜΙ στα κορίτσια
Ηλικία ΒΜΙ
5 18.1
6 18.9
7 20.0
8 21.2
9 22.6
10 24.1
11 25.6
12 27.0
13 28.1
14 28.8
15 29.1
16 29.4
17 30.8

Τα παχύσαρκα παιδιά εμφανίζουν βασικό μεταβολισμό ίσο μεγαλύτερο των μη παχύσαρκων συνομηλίκων τους, λόγω κυρίως της αυξημένης μυϊκής μάζας η οποία απαιτείται για στήριξη του πλεονάζοντος βάρους. Λόγω της ποικιλομορφίας στο χρόνο και στο μέγεθος του έντονου ρυθμού αύξησης κατά την εφηβεία, οι συστάσεις για την ενεργειακή πρόσληψη πιθανόν να υπερβάλλουν, καθώς η συνολική θερμιδική κατανάλωση των μικρότερων παιδιών βρέθηκε σε μια μελέτη να είναι κατά 25% χαμηλότερη από τη προτεινόμενη πρόσληψη. Η εξασφάλιση ενός λεπτομερούς διατροφικού ιστορικού παρέχει πληροφορίες για την πραγματική πρόσληψη του παιδιού, αν και τα παιδιά όπως και οι ενήλικες υποκρύπτουν την πρόσληψή τους, έως και κατά 40%.
Πινακας 3
ηληκία Μέση ενεργειακή πρόσληψη/kg βάρους σώματος
0.0-0.5 108
0.5-1.0 98
1-3 102
4-6 90 1800
7-10 70
11-14 55
15-18 45

Για πολλά παχύσαρκα παιδιά προεφηβικής ηλικίας, ένας λογικός στόχος είναι η σταθεροποίηση του βάρους, ενώ εξακολουθεί να επιτυγχάνεται η γραμμική ανάπτυξη. Όταν είναι επιθυμητή η απώλεια βάρους, ένας λογικός στόχος είναι το ½ ή το 1 κιλό την εβδομάδα. Η ελάττωση της πρόσληψης 200 έως και 500 θερμίδες την ημέρα μπορεί να οδηγήσει στην επίτευξη σταδιακής μείωσης του σωματικού βάρους σε μικρότερα παιδιά, ενώ σε μεγαλύτερα παιδιά και έφηβους, η απαιτούμενη ελάττωση της θερμιδικής πρόσληψης μπορεί να είναι 500 έως 1000 θερμίδες την ημέρα. Αυτό συχνά μεταφράζεται ως ελάττωσης της συνηθισμένης πρόσληψης της τάξης του 30-40%.
Θεραπεία
Ο στόχος της θεραπείας της παχυσαρκίας είναι η ελάττωση του σωματικού βάρους και η διατήρηση ενός χαμηλότερου σωματικού βάρους για ελαχιστοποίηση των παραγόντων κινδύνου της υγείας και για βελτίωση της ποιότητας ζωής. Η θεραπεία θα πρέπει να είναι πολυπαραγοντική και να περιλαμβάνει εκπαιδεύσει στη διατροφή, την άσκηση και ην τροποποίηση της συμπεριφοράς.
Η διατροφική εκπαίδευση θα πρέπει να εστιάζεται στη σωστή επιλογή των τροφών και να περιλαμβάνει την εξασφάλιση επαρκούς πρόσληψης πρωτεΐνης, λίπους (<30% τω συνολικών θερμίδων, με έμφαση στα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα) και αρκετών υδατανθράκων για παροχή ενέργειας και διαφύλαξη της πρωτεΐνης για την αύξηση και αντικατάσταση των ιστών. Διάφορες περίεργες δίαιτες θα πρέπει να αποφεύγονται γιατί συνήθως δεν είναι διατροφικά ισορροπημένες.
Έμφαση θα πρέπει να δίνεται στη σωματική δραστηριότητα, η οποία θα πρέπει να είναι συστηματική, ευχάριστη και προσαρμοσμένη στο τρόπο ζωής του παιδιού. Η άσκηση βοηθά στην απώλεια του λίπους και ταυτόχρονα στη γραμμικά ανάπτυξη του σώματος.
Η τροποποίηση της συμπεριφοράς περιλαμβάνει τον αυτοέλεγχο, την παρέμβαση και συμμετοχή της οικογενείας, την γνωστική αναδιάρθρωση και ενθάρρυνση.
Δυστυχώς η πρόγνωση για το παχύσαρκο παιδί δεν είναι καλή. Μόνο το 10εως το30% των παιδιών αυτών διατηρεί το βάρος που έχει χάσει μετά από προσπάθεια απώλειας βάρους.

Πηγή: εγχειρίδιο παιδικής διατροφής Hendricks, Duggan,Walker, εκδόσεις Παρισιάνος.

Η Ελλάδα έχει τα σκήπτρα στην κατανάλωση θερμίδων και τα πιο παχύσαρκα παιδιά σε όλη την Ευρώπη. Kατέχει την τρίτη θέση στην παγκόσμια κατάταξη της παχυσαρκίας μετά από τη Νότια Αφρική και το Κουβέιτ. Σε 20 χρόνια θα χαθούν περισσότερα παιδιά από την κακή διατροφή παρά από τα ναρκωτικά ή το AIDS, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Καταναλωτών (ΙΝΚΑ), το οποίο έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια μία εκστρατεία ενημέρωσης για να επιστήσει την προσοχή στους κινδύνους που ελλοχεύει η αισθητή αύξηση της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας στη χώρα μας.
Ειδικότερα, το ποσοστό αύξησης της παχυσαρκίας, σε παιδιά ηλικίας 6-11 ετών, φθάνει το 54% και το 40% σε εφήβους ηλικίας 12-17 ετών. Είναι πράγματι θλιβερό, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής, να έχει εκλείψει η φυσική δραστηριότητα στα νεαρά άτομα, η οποία μάλιστα έχει αντικατασταθεί από τη μανιώδη τηλεθέαση, που συνοδεύεται από μηχανιστική κατανάλωση περιττών, ποσοτικά και ποιοτικά τροφίμων.
Η Παχυσαρκία είναι ένα πολύ σοβαρό νόσημα, μία ασθένεια του 20ου και 21ου αιώνα, που χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση. Εξετάζεται μάλιστα από τους ειδικούς ως ένα νόσημα πολυπαραγοντικό που οφείλεται στη γενετική προδιάθεση αλλά και τις συνήθειες διατροφής και ζωής. Και αν δεν μπορούμε να καθορίσουμε το DNA μας, μπορούμε σίγουρα να ελέγξουμε το τί τρώμε για να μην γνωρίσουμε ποτέ την παχυσαρκία αλλά και για να λάμπουμε από υγεία.
Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει επιδημιολογική μελέτη για την παχυσαρκία στην Ελλάδα, οπότε δεν έχουμε επίσημα στατιστικά στοιχεία για την εμφάνισή της στον ελληνικό πληθυσμό, από περιορισμένης έκτασης μελέτες και εργασίες που έχουν γίνει σε τοπικό επίπεδο, προκύπτει ότι η παγκόσμια αυτή επιδημία έχει πλήξει και τη χώρα μας σε μεγάλο βαθμό.