ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΟΠΩΣΗΣ

του Στρατιωτικού Ιατρού, Ειδικού Παθολόγου Ρηγόπουλου Δημήτριου
E mail : dr.rigopoulos@hotmail.com

Στους ρυθμούς που ζούμε σήμερα, πολλές φορές αισθανόμαστε κουρασμένοι. Είναι τελικά ή κόπωση μια νέα ασθένεια;

Στη πραγματικότητα η κόπωση δεν είναι ασθένεια. Είναι όμως ένα σύμπτωμα, που δεν αποκλείεται πίσω από αυτή, να κρύβεται κάποια άλλη ασθένεια. Αντίθετα μπορεί να αποτελεί μια απλή συνέπεια των γρήγορων ρυθμών της ζωής, χωρίς αυτό να είναι παθολογικό.

Όταν οι γιατροί λένε ότι κάποιος πάσχει από το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης τι εννοούν;

Το συνδρομο χρόνιας κόπωσης είναι μια συγκεκριμένη περίπτωση, για τη οποία δεν έχει διευκρινισθεί πλήρως η αιτία του. Θεωρείτε ότι αποτελεί μια χρόνια ιογενής λοίμωξη, η οποία καταβάλει το άτομο για πολύ μεγάλο διάστημα.


Οι συνθήκες εργασίας μπορούν να συμβάλουν στην εμφάνιση κόπωσης.

Βεβαίως! Υπάρχει μάλιστα και μια κατάσταση που ονομάζεται burn out syndrome και εννοεί την κόπωση που εμφανίζεται σε εργασιομανή και φιλόδοξα άτομα. Είναι γενικότερα ένας συνδυασμός πνευματικής και σωματικής κόπωσης.

Πότε θα πρέπει να ανησυχήσουμε και ενδεχομένως να ζητήσουμε τη γνώμη κάποιου ειδικού;

Το κριτήριο είναι η διάρκεια. Όταν νιώθει κάποιος κουρασμένος, γα πολλές ημέρες και επηρεάζονται οι συνηθισμένες καθημερινές δραστηριότητες του, πολύ πιθανόν να υπάρχει μια παθολογική αιτία. Η διερεύνηση του προβλήματος επιβάλλεται, γιατί μπορούν να βρεθούν σημαντικές ασθένειες σε πολύ πρώιμο στάδιο, με την ελπίδα να θεραπευτούν άμεσα και οριστικά.

Είναι αρκετά συχνό φαινόμενο η κόπωση έτσι όπως την εννοείται;

Δυστυχώς δεν έχουν γίνει μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες που να απαντούν σε ποιο ποσοστό της κόπωσης υποκρύπτεται μια παθολογική αιτία. Αυτό που έχει καταγραφεί είναι ότι το 55% των ασθενών που επισκέπτονται έναν Παθολόγο, προβάλλει σαν κύριο πρόβλημά του την κόπωση. Τελικά εξαρτάται από την εμπειρία του γιατρού το κατά πόσο χρειάζεται ή όχι περαιτέρω έλεγχος.


Ποιες καταστάσεις μπορούν να δημιουργήσουν αυτή τη κόπωση;

Ο κατάλογος είναι αρκετά μεγάλος. Αρχικά θα πρέπει να σημειώσω ότι η κόπωση που δεν έχει παθολογικά αίτια οφείλεται σε μειωμένη φυσική κατάσταση, υπερδραστηριότητα, υπερεργασία αλλά κυρίως στην έλλειψη ύπνου. Οι παραπάνω περιπτώσεις όσο αθώες και να τις βαφτίζουμε δεν σημάνει πως αν χρονίσουν, δεν θα είναι και βλαβερές. Θέλω να πω ότι η κόπωση δεν είναι μόνο αποτέλεσμα μιας ασθένειας, αλλά μπορεί και η ίδια να προκαλέσει ασθένειες.

Αυτό που λέτε είναι πολύ σημαντικό. Πως εξηγείται επιστημονικά;

Κατά τη διάρκεια της κόπωσης, όποια και να είναι η αιτία της, παράγεται ένας μεγάλος αριθμός βλαπτικών ουσιών, με αποτέλεσμα να αλλάζει ο μεταβολισμός, να εξασθενεί η άμυνα του οργανισμού και τελικά αυτός να υποκύπτει σε διάφορες ασθένειες.

Δηλαδή κοινωνικά προβλήματα μετατρέπονται σε βιολογικά! Ωστόσο, ποιες είναι οι παθολογικές αιτίες που εμφανίζονται ως κόπωση;

Τις περισσότερες φορές, αιτία μπορεί να είναι παρενέργεια κάποιου φαρμάκου. Τέτοια είναι τα αγχολυτικά, τα υπνωτικά, τα αντισταμινικά και αρκετά αντιφλεγμονώδη. Επίσης συχνά είναι και τα αντισυληπτικά, καθώς και τα διάφορα αντιυπερτασικά.


Εάν δεν υπάρχει ιστορικό λήψης τέτοιων φαρμάκων ποια είναι η επόμενη σκέψη;

Σίγουρα πρέπει να ακολουθήσουν εξετάσεις, που πιθανόν να αποκαλύψουν ασθένειες όπως η αναιμία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η νεφρική ανεπάρκεια, η καρδιακή ανεπάρκεια, η αναπνευστική ανεπάρκεια, οι ηλεκτρολογικές διαταραχές, οι ηπατίτιδες, ο υποθυρεοειδισμός, ή, ο υπερθυρεοειδισμός και κάποιες φορές ο καρκίνος. Επίσης λοιμώξεις μπορούν να αποτελέσουν αιτίες, ιδίως αυτές που έχουν χρόνια μορφή, όπως η φυματίωση, η οστεομυελίτιδα, η ενδοκαρδίτιδα, οι παρασιτώσεις και πολλές ιογενείς λοιμώξεις.

Η έλλειψη βιταμινών μπορεί να προκαλέσει κόπωση;

Σαφώς, όμως πρέπει να σημειώσω ότι αυτή η αιτία δεν είναι τόσο συχνή και κακώς έχει διαδοθεί η αναγκαιότητα λήψης βιταμινούχων σκευασμάτων. Η συνήθεια αυτή δεν λύνει το πρόβλημα και επιπλέον αποπροσανατολίζει τον ασθενή και τον γιατρό.

Υπάρχουν όμως άνθρωποι που ομολογούν ότι έχουν βοηθηθεί από τέτοιου είδους σκευάσματα. Τι έχετε να πείτε πάνω σ΄αυτό;

Έρευνες έχουν δείξει ότι ασθενείς που παίρνουν ένα ψεύτικο φάρμακο (placebo), σε ποσοστό 40% δηλώνουν βελτίωση των συμπτωμάτων. Αυτό συμβαίνει διότι ο τρόπος και η βαρύτητα με την οποία αντιλαμβάνεται ο ασθενής την ασθένεια, εμπεριέχει και έναν βαθμό ψυχολογικής επιβάρυνσης. Με τη λήψη ενός ψεύτικου φαρμάκου η ψυχολογική επιβάρυνση μειώνεται και αυτό ο ασθενής, το αντιλαμβάνεται ως βελτίωση των συμπτωμάτων του. Εάν τα άτομα αυτά έχουν πραγματικά έλλειψη βιταμινών, πράγμα που μπορεί να διαπιστωθεί με μια απλή εξέταση αίματος, τότε θα βοηθηθούν. Οι υπόλοιποι όμως κινδυνεύουν από υπερβιταμίνωση, η οποία είναι καταστρεπτική.

Υπάρχει περίπτωση ο έλεγχος να μην καταλήξει σε κάποιο συμπέρασμα;

Ο πλήρης έλεγχος, μπορεί να μην είναι πάντα εφικτός, λόγω έλλειψης υποδομών στα νοσοκομεία είτε λόγω υψηλού κόστους της όλης διαδικασίας. Η τεχνολογία όμως έχει προχωρήσει πολύ και η αιτία σχεδόν πάντα μπορεί να αποκαλυφθεί. Είναι δηλαδή στη διακριτική ευχέρεια του γιατρού και του ασθενή, το πόσο θα επιμείνουν στην διερεύνηση.
Παρόλα, ένας αρνητικός έλεγχος είναι πιθανός στη περίπτωση της κατάθλιψης. Αυτή μπορεί να είναι εμφανής από την αρχή και να δίνει μια εύκολη απάντηση για το ποια είναι η αιτία της κόπωσης. Θα πρέπει, όμως, να προηγείται ό έλεγχος και κάποιας άλλης αιτίας. Ο λόγος είναι ότι η κόπωση μπορεί να είχε προηγηθεί και ουσιαστικά να προκάλεσε την κατάθλιψη, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε σε μια επιπόλαια διάγνωση.

Που μπορεί να απευθυνθεί κάποιος αν έχει ένα τέτοιου είδους πρόβλημα;

Δυστυχώς δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος φορέας που να ασχολείται αποκλειστικά μ΄αυτό το πρόβλημα. Ο παθολόγος, όμως, είναι ο πλέον αρμόδιος για να εκτιμήσει και να διερευνήσει την κόπωση.